افزایش قیمت ارز به صادرات قارچ جان داد

همین چند وقت پیش بود که واحد تخصصی تحقیق و پژوهش قارچ خوراکی ایران با کمک بخش خصوصی و همچنین دولت افتتاح شد. سال‌هاست که تولیدکنندگان قارچ خوراکی با مشکلات ریز و درشتی برای تولید دست و پنجه نرم می‌کنند که هیچ کدام از واحدهای تحقیق و توسعه در کشور تمرکز اختصاصی برای رفع معضلات این حوزه ندارند. از این رو نیاز به واحد تخصصی که تنها به مشکلات این بخش بپردازد و بر روی آن پافشاری کند از الزامات این بخش محسوب می‌شود. اینچنین بود که تلاش شد تا با استفاده از متخصصان مربوطه در شش ماهه دوم سال جاری، واحد تحقیق و پژوهشی در زمینه رفع معضلات پیش رو صنعت پرورش قارچ خوراکی در کشور شکل و شمایل جدی‌تری به خود بگیرد.

در این باره محمدحسن افشار، رئیس هیات مدیره انجمن پرورش دهندگان قارچ خوراکی ایران در گفت‌وگو با خبرنگار گروه کشاورزی ایانا می‌گوید: «هر واحد تولیدی قارچ از یک بخش تحقیق و توسعه برخوردار است، اما مرکز تحقیقاتی که به طور تخصصی برای این حوزه در کشور تاسیس، بر روی کلیه مسائل و مشکلات ایجاد شده در این بخش تمرکز می‌کند.»

او با اشاره به اینکه یکی از بزرگترین مشکلات صنعت پرورش قارچ خوراکی ایران برای آینده نه چندان دور، خاک پوششی خواهد بود، ادامه می‌دهد: «متاسفانه خشکسالی‌های شدید در چند سال اخیر، کشور را به سمت کویری شدن پیش می‌برد. خاک پوششی که هم‌اکنون مورد استفاده تولیدکنندگان قرار می‌گیرد، پوسیده‌های گیاهی هزاران سال پیش است. اما این منابع نیز بالاخره تمام می‌شود و باید اندیشید از آن به بعد برای تامین خاک پوششی چه می‌شود، کرد.»

او با اشاره به اینکه یکی از مشکلات اساسی تولیدکنندگان قارچ خوراکی کاهش تولید در تابستان است، توضیح می‌دهد: «در فصل تابستان تولید قارچ کشور تا 15 درصد کاهش پیدا می‌کند، یعنی فعالان این حوزه شاهد تولید 50درصدی در تولیداتشان هستند. هرچه به طرف فصل گرما حرکت می‌کنیم کیفیت کمپوست‌های مورد احتیاج برای پرورش قارچ خوراکی کاهش پیدا می‌کند و علت این مساله به تغییر چگالی هوا برمی‌گردد.»

او ادامه می‌دهد: «تولید یک سال کمپوست در ایران، چیزی برابر با 750هزار تن است. 30 درصد کل کمپوست تولید شده رقمی برابر با 250هزار تن را دربر می‌گیرد و برای پرورش قارچ در کل کشور مصرف می‌شود. بنابراین در فصل زمستان میزان تولیدات قارچ برای این حجم از کمپوست به70هزار تن می‌رسد. با در نظر گرفتن کاهش راندمان کمپوست در فصل تابستان از همان میزان کمپوست، تنها 40هزار تن قارچ می‌توان برداشت کرد. بنابراین برای یک فصل، چیزی حدود 30 هزار تن کاهش تولید خواهیم داشت. اگر بخواهیم زیان حاصل از این تولیدات را حساب و کتاب کنیم به رقم 300میلیارد تومان خواهیم رسید که این ضرر مربوط به تغییر راندمان تولید قارچ در یک فصل خواهد بود.»

افشار با ذکر این نکته که اگر مرکز تحقیقات بتواند در این زمینه تدبیری بیاندیشد، می‌توان میزان خسارات را در تولید قارچ برای فصل تابستان کاهش داد، می‌افزاید: «مساله سیستم هوادهی و میزان اکسیژن لازم برای عملیات رشد باکتری‌هایی که درون کمپوست قرار دارند، بسیار مهم است. بنابراین اگر مرکز تحقیقات بتواند بر روی اکسیژن مورد نیازی که باید در فصل تابستان به کمپوست‌ در فاز یک و دو برساند، تحولی بسیار بزرگ در تولیدات قارچ خوراکی کشور اتفاق خواهد افتاد.»

افشار با اعلام میزان تولید قارچ کشور می‌گوید: «طبق آمار وزارت جهاد کشاورزی تولید قارچ در کشور چیزی برابر با 132 تا 150هزار تن است اما ما معتقد هستیم میزان تولیدات در این بخش بیش از رقم ذکر شده و برابر با 180 هزار تن بوده و به عبارتی هم اکنون روزانه 600تن قارچ در ایران تولید می‌شود.»

او با اشاره به مبحث صادرات قارچ می‌افزاید: «با واقعی شدن نرخ ارز صادرکنندگان قارچ توانستند شرایط رقابتی بهتری را در بازارهای جهانی داشته باشند. قیمت جهانی قارچ از قرار کیلویی 2.5 دلار است، در اوقاتی که دلار حول محور 3000تومن چرخ می‌زد، مبلغ 2.5 دلار چیزی برابر با 7500 تومان می‌شد. هم اکنون که دلار به نرخ 12000تومان رسید، رقم مربوطه به 30هزار تومن افزایش یافته. این درحالی است که قارچ در بازارهای ایران 10 تا 15هزار تومان خرید و فروش می‌شود. بنابراین از زمانی که نرخ ارز واقعی شد، صادرات قارچ در ایران دوباره جان گرفت. هم اکنون ایران به کلیه کشورهای همسایه منهای کشور ترکیه صادرات قارچ دارد و بخش اعظم قارچ صادراتی کشور به عراق می‌رود. لازم به تاکید است که حدود 50درصد قارچ صادراتی کشور از دزفول به عراق صادر می‌شود.»

رئیس هیات مدیره انجمن پرورش دهندگان قارچ خوراکی  ایران در زمینه رقم صادرات در 9ماهه اخیر سال جاری می‌گوید: «صادرات قارچ در سال جاری از اواسط شهریور 97 که هوا رو به سرد شدن رفته آغاز و ماهانه چیزی حدود 10هزارتن صادرات صورت می‌گیرد.»

افشار معتقد است اگر بتوانیم میزان ماندگاری قارچ را افزایش دهیم کمک بزرگی به صادرات کرده‌ایم. در حال حاضر ماندگاری قارچ تنها هفت روز است و یک گروه پژوهشی در ماه‌های اخیر مدعی است که توانسته با تکنولوژی نانو این میزان را به 10 روز ارتقاء دهد. اگر چنین اتفاقی بیافتد ما به راحتی می‌توانیم بازارهای روسیه را نیز دردست بگیریم. در حال حاضر صادرات قارچ ایران به روسیه به 10 هزار تن نمی‌رسد در حالی که روسیه می‌تواند بازار هدف خوبی  برای صادرات قارچ باشد. چرا که مصرف قارچ در روسیه بر اساس آماری که در سال 2016آعلام ، رقمی برابر با 428 هزار تن بوده است. بنابراین اگر ایران بتواند تنها 10 درصد بازار روسیه را بگیرد، در یک سال می‌شود 40 تا 50 هزار تن قارچ به روسیه صادر کند.

او با اشاره به اشتغال‌زایی که در صنعت تولید قارچ وجود دارد ادامه می‌دهد: «هم اکنون اشتغال‌زایی  مستقیم در این بخش به رقمی برابر با 40 هزار نفر بوده و به طور غیر مستقیم  این تعداد به 400هزار نفر می‌رسد.»

افشار با گریزی به مبحث بیماری‌هایی که این محصول را تهدید می‌کند و خسارت سنگینی به آن می‌رساند، می‌گوید: «اگر واحد تخصصی تحقیقات و پژوهش قارچ خوراکی بتواند در زمینه راهکارهای جلوگیری از بیماری‌ها و آفات قارچ خوراکی اقداماتی را انجام دهد، میزان ضرر تولیدکنندگان در این راستا کاهش محسوسی خواهد یافت.»