نقش عمده زنان کارآفرین در کشاورزی

به گزارش ایانا بئاتریس گاکوبا٬ کارآفرین و مدیر شبکه زنان آفریقایی نایروبی در تجارت کشاورزی یا AWAN  به آی‌پی‌اس می‌گوید: «تصور عمومی این است که کشاورزی و تجارت کشاورزی مختص مردان است». او اشاره می‌کند با وجود اینکه میزان توانایی و نوآوری زنان کارآفرین با مردان یکسان است اما زنان مجبورند خودشان را ثابت کنند.

گاکوبا که به تجارت صادرات گل مشغول است می‌گوید: «در زمینه سرمایه‌گذاری٬ زنان کارآفرین برای رسیدن به قدم اول در تجارت کشاورزی با چالش‌های بیشتری روبه‌رو هستند.  دلایل مختلفی وجود دارد اما باورهای اجتماعی_فرهنگی یکی از آنها به شمار می‌رود».

گاکوبا در ادامه می‌گوید: «رابطه پول و انسان همیشه بوسیله مردان مدیریت شده است. پس وقتی که زنی قصد داشته باشد کسب و کارش را توسعه دهد یا وام بگیرد باید به سوال‌های بسیاری  پاسخ دهد. زنان تجارت کشاورزی را تعریف می‌کنند چون بسیاری از کشاورزان زن هستند».

بوجود آوردن فرصت‌ها٬ بستن موانع

کشاورزی منبع مهم درآمد فقرا و راهی برای ریشه‌کن کردن فقر شدید مخصوصا میان زنان روستایی است. بر اساس سازمان فائو٬ اگر زنان به اندازه مردان به منابعی مانند اطلاعات٬ سطح زیر کشت٬ تکنولوژی پیشرفته و تجهیزات دسترسی داشته باشند٬ میزان بهره‌وری کشاورزی ۳۰درصد افزایش می‌یابد و بیش از ۱۰۰ میلیون نفر از گرسنگی نجات پیدا می‌کنند.

با توجه به سهم زنان در توسعه کشاورزی٬ چگونه می‌توان به آنها قدرت و اختیار داد؟ دیجیتالی شدن شیوه‌های کشاورزی چگونه می‌تواند به بسته شدن شکاف در حال رشد کمک کند؟ اینها برخی از سوالات مهمی است که مرکز فنی کشاورزی و مشارکت روستایی CTA در کارگاه آموزشی اخیر در شهر واخنینگن  هلند به آن پرداخته است.

این کارگاه که با موضوع «آموزش نسل بعد کشاورزی تحت مدیریت زنان» تنظیم شده٬ روش‌های جامع برای بوجود آوردن و توسعه فرصت‌های زنان در کشاورزی و تجارت کشاورزی را بررسی می‌کند. در این کارگاه٬ ۴۰ نفر از کشورهای آفریقا٬ کارائیب و اقیانوسیه شرکت کرده تا موقعیت و عملکرد زنان در بخش کشاورزی را توسعه دهند.

مایکل هایلو٬ مدیر مرکز CTA  در این کارگاه درباره بهره‌وری زنان از مزیت‌های کشاورزی و ارزش افزوده صحبت می‌کند. هایلو  با اشاره به اینکه میان سهم زنان در کشاورزی و میزان درآمدشان تفاوت بزرگی وجود دارد می‌گوید: «در آفریقا٬ ۶۸درصد زنان شاغل در بخش کشاورزی مشغول به‌کارند».

کارآفرینان زن در تجارت کشاورزی با چالش‌های بسیاری از جمله نابرابری جنسیتی٬ موانع فرهنگی و اجتماعی٬ بازارهای محدود٬ فقدان مالکیت زمین و دسترسی محدود به دانش و اطلاعات٬ سرمایه و دارایی‌های محدود برای تولید روبه‌رو هستند.

سابدیودیدو باشونا٬ مشاور فنی ارشد ارزش افزوده و تجارت کشاورزی در CTA می‌گوید: « مشارکت زنان در کشاورزی بسیار بالاست اما درآمد کمتری دارند. به رسمیت شناختن نوآوری و مهارت آنها در کارآفرینی می‌تواند منجر به پیشرفت‌های بسیاری شود».

اخیرا CTA پروژه VALUE4Her ٬ پروژه‌ای با مشارکت AWAN و AWIEF  (انجمن کارآفرینی و نوآوری زنان آفریقایی) را راه‌اندازی کرده تا کمک کند زنان بتوانند تجارت کشاورزی را توسعه دهند و از بازارهای محصولات کشاورزی درآمد بیشتری کسب کنند.

آیرین اوکم٬ کارآفرین و مدیر اجرایی AWIEF  می‌گوید: «قصد داریم زنان جوان بیشتری را تشویق کنیم تا به جای آنکه به دنبال شغل بگردند خودشان شغل ایجاد کنند».

طراحی مشاوره مناسب

مشارکت برابر در تولیدات کشاورزی مشکل بزرگ زنان کشاورز و کارآفرین به شمار می‌رود. دبرا رابین٬ انسان‌شناس و یکی از بنیان‌گذاران شرکت مشاور آمریکایی Cultrual Practice که روی موضوعاتی مانند جنسیت٬ سلامت٬ ارزیابی و مدیریت در کشاورزی کار می‌کند می‌گوید: «شناخت فرهنگ به عنوان بخشی از کشاورزی بسیار مهم است».

رابین درباره عمومی‌شدن نقش‌های مشخص‌شده زنان و مردان در کشاورزی هشدار می‌دهد: «باید به مفهوم فرهنگ به شیوه‌ای که تولید صورت می‌گیرد نگاه کنیم. نکته مهم این است که فرهنگ منجر به توانمند سازی زنان شود تا اینکه موانع ایجاد کند».

به گفته رابین در طول زمان نقش زنان و مردان در امور داخلی و خارجی کشاورزی تغییر کرده است. او تاکید می‌کند که باید به محدودیت‌های زنان کشاورز توجه بیشتری شود تا بتوان زمینه مشاوره درست را طراحی کرد.

رابین می‌گوید: «باید به دنبال عملکردهایی بگردیم که بتوانیم سریعا آنها را اعمال کنیم-یا برای تغییر قوانین تبعیض‌آمیز تلاش کنیم. مثلا می‌توانیم از قوانین حمایت کنیم که دسترسی زنان به مالکیت زمین راحت‌تر شود».

بسته شدن شکاف جنسیتی

بر خلاف چالش‌هایی موجود برای وارد شدن و ماندن در تجارت کشاورزی٬ زنان باید تغییر را از خود شروع کنند: رابین می‌گوید: «زنان یکدیگر را توانمند می‌کنند. قوانین و سازمان‌ها هم نقش حمایتی از توانمندسازی زنان ایفا می‌کنند اما در آخر زنان هستند که باید این مسئولیت را قبول کنند و بر اساس آن عمل کنند».