تلاش برای ایجاد برنامه پایدار صادرات سیب زمینی

امسال برای سیب‌زمینی‌کاران کشور سال پر حاشیه‌ای بود. به‌طوری که ممنوعیت صادرات سیب‌زمینی، داستان گرانی آن و حواشی که گفته می‌شد سیب‌زمینی‌ها ناسالم هستند، دست به دست هم داد تا توجه همگان بیشتر به این محصول پرتقاضا جلب شود. محصولی که در سبد غذایی خانوارها جایگاه ویژه‌ای دارد، تا جایی که برخی کارشناسان معتقدند بعد از گندم، سیب‌زمینی می‌تواند گزینه خوبی برای قوت غالب مرم باشد. چرا که از ارزش غذایی بالایی برخوردار است و خوشبختانه ایران در زمینه تولید این محصول به خود کفایی رسیده‌است.

در این باره مجید سجادی، مدیر عامل کانون تولیدکنندگان سیب‌زمینی بذری کشور در گفت‌و‌گو با خبرنگار گروه کشاورزی ایانا می‌گوید: «سطح زیر کشت سیب‌زمینی در کل کشور چیزی حدود 170هزار هکتار است و هم اکنون تولیدات آن به رقمی برابر با پنج میلیون تن رسیده. بر این اساس در سال جاری، تنها نگرانی که در جهت تولیدات این محصول وجود داشت، مربوط به کشت بهاری آن بود. چرا که بارش‌های فراوان بهاری و سرمای دیر‌رس، کشت سیب زمینی را در اوایل سال جاری به تاخیر انداخت. اینچنین بود که در پی تغییرات آب و هوایی اخیر نگرانی تازه‌ای برای سیب زمینی‌کاران ایجاد شد. البته وضعیت جوی طوری پیش رفت که ماجرا برای سیب‌زمینی‌کاران داستان حادی را رقم نزد.»

او با اشاره به اینکه تولید امسال نیز به مانند سال‌های گذشته در وضعیت متعادلی قرار دارد، ادامه می‌دهد: «طبق بررسی‌های صورت گرفته تولید سیب‌زمینی در سال جاری از وضعیت خوبی برخوردار بوده. به طوری‌که مازاد تولید نیز در برخی مناطق کشور به چشم می‌خورد. با اینکه همین چند وقت پیش حواشی پیرامون سیبب‌زمینی‌های تولید شده در غرب کشور ایجاد شد، اما باید یادآوری کرد که کشت سیب‌زمینی در مناطق مزبور طبق روال عادی ادامه دارد. در این راستا لازم است که به سلامت سیب زمینی در این منطقه تاکید کرد و موضوع را می‌توان به اختلافات برخی از سازمان‌ها در غرب کشور نسبت داد.»

سجادی ادامه می‌دهد: «بعد از اینکه موضوع مورد نظر مطرح شد، به طور تصادفی از میادین و فرودگاه‌ها مقادیری سیب‌زمینی جمع‌آوری شد و مورد بررسی قرار گرفت که حواشی ایجاد شده را به طور کامل رَد و سلامت سیب‌زمینی‌ها را تائید کرد.»

او با اشاره به ممنوعیت صادرات سیب‌زمینی، می‌گوید: «ممنوعیت صادرات سیب‌زمینی، تصمیم درستی در جهت تنظیم بازار نبود. چرا که ایران در تولید سیب‌زمینی خودکفاست و کشور مازاد تولید دارد. خوشبختانه در پی هشدارهای لازم در جهت به خطر افتادن کشت سیب‌زمینی در راستای انتخاب سیاست نادرست مسئولان، ممنوعیت صادرات این محصول لغو شد. اما در همان مدت زمان کوتاه نیز خساراتی به کشاورزان وارد شد که به چشم مسئولان نیامد. قابل یادآوری است که سیب‌زمینی، کشتی هزینه‌بر دارد و اگر بخواهیم آن را با سایر کشت‌ها مقایسه کنیم باید از استثنای بذر آن بگوییم. چرا که برای کاشت هر هکتار، چیزی حدود چهار تن بذر مصرف می‌شود. با توجه به رقم مروبطه باید اشاره کرد که بذر سیب‌زمینی نیز بسیار گران است و در اولین گام برای کشت آن هزینه بالایی صرف خواهد شد.»

سجادی تاکید می‌کند: «امکان برداشت تمام مکانیزه سیب‌زمینی در ایران به علت شرایط خاک کشور وجود ندارد. بنابراین برداشت این محصول به صورت نیمه مکانیزه اتفاق می‌افتاد. از این رو مرحله برداشت هم به هزینه بالایی نیاز دارد و درصد زیادی از این ماجرا به تعداد کارگران برمی‌گردد. براین اساس قیمت تمام شده برای کشاورز بسیار زیاد بوده در حالی که نرخ فروش پایین است. در نتیجه طی چند سال اخیر دیدیم، کشاورزان در این راستا متحمل ضرر زیادی شدند.»

او معتقد است صادرات یکی از گزینه‌های پیش روی کشاورزان است تا بتوانند هزینه‌های کشت را جبران کنند. از طرفی صادرات محصولات کشاورزی از جمله سیب‌زمینی می‌تواند انتخاب‌ مناسبی برای ارزآوری به کشور باشد. اگر مقایسه کوچکی بین قیمت تولیدکننده و نرخ فروش مصرف‌کننده داشته باشیم، اختلاف بین این ارقام را دو برابر می‌بینیم. از این رو باید به دنبال راه حل‌هایی گشت که فاصله این دو عدد کاهش یابد.

سجادی می‌گوید: «صادرات سیب‌زمینی وابسته به تقاضای کشورهای همسایه هر ساله مقادیر مختلفی دارد. بازار کشورهایی مانند عراق، افغانستان، ترکمنستان، کشورهای آسیای میانه و کشورهای حاشیه خلیج فارس خواستار واردات این محصول از ایران هستند. در حال حاضر تلاش می‌شود یک برنامه پایدار برای صادرات سیب‌زمینی تعریف شود تا صادرات این محصول برای همیشه مشخص و منظم باشد. هم اکنون صادرات بر اساس مازاد تولید است اما قرار است، در آینده بر اساس میزان سفارشات نیز کشت صورت گیرد.»