سناریوهای تورمی

بر مبنای گزارش بانک مرکزی، شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی مناطق شهری که در پایان اسفندماه سال گذشته حدود 115 واحد بود در پایان شهریورماه سال‌جاری به حدود 141 واححد رسید. به این معنی که تورم در نیمه ابتدایی سال‌جاری حدود 24 درصد بوده است. اگر چه به‌منظور محاسبه دقیق تورم سالانه باید منتظر انتشار شاخص قیمت در 6 ماه آتی ماند، اما می‌توان الگوی حرکت شاخص قیمت در نیمه دوم سال را تحت سناریوهای مختلف پیش‌بینی کرد. طی یک سناریوی خوشبینانه می‌توان فرض کرد شاخص قیمت در 6 ماه آتی به اندازه متوسط رشد آن در 12 ماه گذشته رشد کند. تحت چنین فرضی تورم سالانه 97 حدود 26 درصد خواهد بود. در سناریوی دیگر، اگر شاخص قیمت در نیمه دوم سال از الگوی نیمه اول سال تبعیت کند، تورم سالانه به عدد 31 درصد خواهد رسید. طی سناریوی دیگری می‌توان فرض کرد شاخص قیمت در 6 ماه دوم سال به اندازه میانگین رشد آن در 4 ماه گذشته رشد پیدا کند؛ زیرا شاخص قیمت از خردادماه وارد فاز جهشی شد. تحت چنین سناریویی تورم سالانه به 34 درصد خواهد رسید.

سناریوهای مختلف برای پیش‌بینی تورم سال 1397 طراحی شد. بر اساس گزارش منتشر شده از سوی بانک مرکزی، شاخص قیمت در شهریورماه سال‌جاری به حدود 142 درصد رسید؛ بدین طریق تورم نیمسال اول حدود 23.7 درصد بوده است. بنابراین برای محاسبه دقیق تورم سالانه برای سال‌جاری باید منتظر حرکت شاخص قیمت در 6 ماه باقی‌مانده سال باشیم. با این حال می‌توان الگوی حرکت شاخص قیمت در نیمسال دوم را طی سناریوهای مختلف پیش‌بینی کرد. طی یک سناریوی خوش‌بینانه می‌توان فرض کرد شاخص قیمت در 6 ماه آتی معادل رشد 12 ماه گذشته رشد خواهد کرد. تحت چنین سناریویی در نهایت تورم نقطه به نقطه اسفندماه به 35 درصد و تورم سالانه 97 به 26 درصد خواهد رسید. در حالتی دیگر می‌توان تصور کرد شاخص قیمت در نیمسال دوم از الگوی نیمسال اول خود تبعیت می‌کند. تحت چنین سناریویی تورم نقطه به نقطه اسفندماه به عدد 53 درصد و تورم سالانه نیز 31 درصد خواهد بود. طی سناریوی دیگری می‌توان فرض کرد شاخص قیمت در 6 ماه باقی‌مانده از سال از الگوی 4 ماه اخیر؛ که شاخص قیمت وارد فاز جهشی شده، تبعیت می‌کند. تحت چنین سناریویی تورم نقطه به نقطه به 63 درصد و تورم سالانه به 34 درصد خواهد رسید.

** تورم 4 ماهه
با توجه به اینکه جهش تورمی جاری از سومین ماه سال آغاز شد، یکی از شاخص‌هایی که جهش تورم را در مقایسه با موج‌های تورمی قبلی مقایسه می‌کند، رشد 4 ماهه تورم است. شاخص قیمت در پایان اردیبهشت ماه به عدد 117.5 واحد رسید، به‌طوری که رشد ماهانه شاخص قیمت در این ماه حدود 1.6 درصد بود اما از این ماه به بعد شاخص قیمت در مقیاس ماهانه رشدهای قابل‌توجهی را تجربه کرده است به‌طوری که تورم ماهانه خرداد 3.4 درصد، تورم ماهانه تیر 3.4 درصد، مرداد 5.5 درصد و شهریور 6.1 درصد بوده است. در نهایت در پایان شهریور شاخص قیمت به عدد 141.9 افزایش یافت؛ به این معنی که رشد شاخص قیمت در 4 ماه منتهی به شهریور سال‌جاری حدود 21 درصد بوده است. این حجم از جهش 4 ماهه شاخص قیمت در 27 سال گذشته بی‌سابقه بوده است. آخرین‌باری که شاخص قیمت در 4 ماه، بیش از 20 درصد رشد کرده بود در خردادماه سال 1374 بود. در این ماه شاخص قیمت نسبت به 4 ماه قبل از آن حدود 25 درصد رشد یافته بود.

** پیش‌بینی تورم
درخصوص ریشه‌های موج تورمی فعلی تحلیل‌های مختلفی صورت می‌گیرد. برخی رشد شاخص قیمت در مقطع کنونی را به متغیر نقدینگی و ناکارآیی سیاست‌گذاری در حوزه داخلی اقتصاد نسبت می‌دهند. عده‌ای دیگر ریشه اصلی رشد شاخص قیمت در ماه‌های گذشته را به متغیر سیاست‌خارجی و نرخ ارز نسبت می‌دهند. برخی دیگر نیز معتقدند تورم تجربه شده در مقطع کنونی از طریق ترکیبی از دو عامل نقدینگی و نرخ ارز توضیح داده می‌شود. بنابراین در مقام پیش‌بینی تورم تا پایان سال جاری سناریو‌های مختلفی می‌توان طرح کرد. درخصوص پیش‌بینی تورم سالانه در سال جاری سه سناریوی «حرکت شاخص قیمت در 6 ماه آتی بر اساس میانگین رشد 12 ماه گذشته»، «تکرار الگوی نیمسال اول در نیمسال دوم» و «تکرار الگوی 4 ماه اخیر در نیمسال دوم» طراحی شده است.

تکرار الگوی 12 ماه گذشته: طی یک سناریوی خوش‌بینانه می‌توان تصور کرد شاخص قیمت در 6 ماه باقیمانده از سال جاری الگوی حرکت خود در 12 ماه گذشته را تکرار می‌کند. میانگین رشد ماهانه شاخص قیمت در 12 ماه منتهی به شهریور ماه سال جاری حدود 1.4 درصد بود. اگر میانگین ماهانه رشد شاخص قیمت در 6 ماه دوم سال جاری نیز 1.4 درصد باشد، در نهایت در اسفندماه شاخص قیمت به عدد 154 درصد خواهد رسید. تحت چنین سناریویی در نهایت تورم نقطه به نقطه در اسفندماه به حدود 35 درصد خواهد رسید. بعلاوه، تورم سالانه که رشد میانگین شاخص قیمت در 12 ماه سال جاری نسبت به میانگین شاخص قیمت در مدت مشابه سال گذشته است حدود 26 درصد خواهد شد.

تکرار الگوی نیمسال اول: طی سناریوی دیگری می‌توان تصور کرد شاخص قیمت در 6 ماه دوم سال جاری از الگوی نیمسال ابتدایی سال پیروی می‌کند. میانگین رشد ماهانه شاخص قیمت در 6 ماه ابتدایی سال جاری حدود 3.6 درصد بوده است. اگر این الگو در نیمسال دوم نیز تکرار شود در نهایت شاخص قیمت در اسفندماه به عدد 175.4 خواهد رسید. تحت چنین شرایطی تورم نقطه به نقطه در اسفندماه به 53 درصد و تورم سالانه به 31 درصد خواهد رسید. تکرار الگوی 4 ماهه: طی سناریوی دیگری می‌توان فرض کرد شاخص قیمت در 6 ماه دوم سال از الگوی 4 ماه اخیر پیروی می‌کند. میانگین تورم ماهانه در 4 ماه منتهی به شهریور 4.7درصد بوده است. اگر این الگو برای ماه‌های باقیمانده سال نیز تکرار شود، در پایان سال شاخص قیمت به 187 واحد خواهد رسید. تحت چنین سناریویی، در اسفندماه تورم نقطه به نقطه به 63 درصد و تورم سالانه به حدود 34 درصد خواهد رسید.