آلودگی دی‌اکسید کربن عامل کاهش ارزش غذایی برنج

نتیجه‌گیری گروهی از دانشمندان بین‌المللی نشان می‌دهد که بالا رفتن میزان دی‌اکسید کربن در جو کره زمین باعث کاهش ارزش غذایی برنج شده است. این نتیجه‌گیری برای سلامت و رشد دست کم دو میلیارد نفر که برنج منبع غذای اصلی است پیامدهای خطرناکی به همراه دارد ؛ مخصوصا وقتی که انتظار می‌رود نشر گازهای گلخانه‌ای در آینده بیشتر شود.

دانشمندان متوجه شدند وقتی که برنج در معرض میزان بالایی از دی‌اکسید کربن –بین 568 و 590 قسمت در میلیون- قرار می‌گیرد میزان پروتئین، آهن، روی و ویتامین‌ب آن به شدت کاهش پیدا میکند.  

با وجود اینکه دی‌اکسید کربن یکی از مواد خامی است که گیاهان برای گرفتن انرژی از طریق فوتوسنتز از آن استفاده می‌کنند، اما به نظر می‌آید میزان بالای آن برای سلامت انسان زیان‌آور است.

لوییز زیسکا، فیزیولوژیست گیاهان در وزارت کشاورزی آمریکا می‌گوید: «تصور عمومی این است که دی اکسید کربن زیاد باعث می‌شود تا گیاه غذای بیشتری جذب کند- و این درست است. اما عکس‌العمل گیاه در برابر افزایش ناگهانی غذا هم روی سلامت انسان تاثیر خواهد گذاشت؛ از کمبود ارزش مواد غذایی و خواص دارویی گرفته تا آلرژی‌های فصلی، به روش‌هایی که هنوز از وجود تمام آن‌ها خبر نداریم».

این تحقیقات با ارائه مدرک نشان می‌دهد که تحت چنین شرایطی میزان ویتامین ب کم می‌شود. بزرگترین کاهش –بیش از 30درصد- در ویتامین B9 یا فولات است که اغلب خانم‌های باردار برای کاهش خطرات تولد مصرف می‌کنند.

دانشمندان همچنین مشاهده کردند که میزان پروتئین و آهن به طور میانگین 10درصد و روی 5درصد کاهش می‌یابد.

کازیکو کوبایاشی، استاد دانشگاه توکیو می‌گوید: «برنج برای بسیاری از افرادی که در کشورهای در حال توسعه زندگی می‌کنند و طبقه فقیر کشورهای توسعه‌یافته منبع اصلی انرژی، پروتئین و ویتامین‌هاست».

برنج هزاران سال است که غذای اصلی بسیاری از آسیایی‌ها به شمار می‌رود و مصرف آن در سال‌های اخیر در بیشتر مناطق آفریقا هم رایج شده است.

بیش از نیمی از کالری مصرفی و پروتئین روزانه نزدیک به 600 میلیون نفر در کشورهایی مانند بنگلادش،‌کامبوج و اندوزی از برنج تامین می‌شود.

کریستی ابی، استاد دانشگاه واشنگتن می‌گوید: «کاهش کیفیت برنج می‌تواند بر سلامت میلیون‌ها مادر و فرزند تاثیر بگذارد».  

با اینکه دانشمندان اشاره می‌کنند پیش‌بینی تاثیر دقیق مصرف بالای برنج با ارزش غذایی پایین بسیار مشکل است،‌ اما معتقدند تغذیه نامناسب می‌تواند رشد را متوقف کند، باعث بیماری‌های اسهالی و حتی افزایش خطر مالاریا شود.

تاثیرات آن در کشورهای فقیرتر بیشتر دیده خواهد شد. محققان برای رسیدن به این نتیجه در چندین زمین برنج در چین و ژاپن سازه‌ای بنا کردند تا دی‌اکسید کربن را از لوله‌های پلاستیکی به گیاهان برسانند.

کوبایاشی می‌گوید: «اولین بار از این تکنیک در سال 1998 استفاده کردم چون می‌دانستیم گیاهانی که در محفظه‌های پلاستیکی یا شیشه‌ای پرورش می‌یابند با گیاهانی که در شرایط عادی و فضای باز کشت می‌شوند رشد یکسانی ندارند. این تکنیک به ما اجازه می‌دهد تا تاثیرات تجمع دی‌اکسید کربن اضافی در رشد گیاهان را در شرایط یکسانی اندازه بگیریم که کشاورزان در دهه‌های آینده با آن روبه‌رو خواهند بود.  

تحقیقات‌ قبلی نشان می‌دهند دی اکسید کربن باعث افزایش سرعت رشد گیاهان در سال‌های آینده خواهد شد. اما تحقیقات جدید نشان می‌دهند زمانی که گیاهان نتوانند مواد مغذی مورد نیاز مصرف‌کننده را تامین کنند، افزایش سرعت رشد آن‌ها بی‌تاثیر خواهد بود.

دانشمندان معتقدند افزایش گازهای گلخانه‌ای باعث افزایش کربوهیدرات می‌شود اما در عین حال پروتئین و مواد معدنی را کاهش می‌دهد. کاهش ویتامین ب هم مربوط به کاهش نیتروژن به دلیل دی اکسید کربن زیادی است که به گیاه می‌رسد.

ابی می‌گوید: «این همان خطر سوخت‌های فسیلی و جنگل‌زدایی است که کسی به آن اهمیتی نمی‌دهد».

با این حال، گونه‌های متفاوت برنج عکس‌العمل متفاوتی نسبت به میزان دی اکسید کربن نشان داده‌اند و محققان پیشنهاد می‌کنند پرورش یا دستکاری ژنتیکی گونه‌های جدید می‌تواند راهی برای مبارزه با کاهش ارزش غذایی برنج باشد.