کودهاى شیمیایى خاک را آلوده نمى‌کنند‌

در دنیا تعریف واژه امنیت غذایی یعنی «همه مردم به غذای کافی و سالم در همه اوقات شبانه‌روز دسترسی داشته باشند.»

این نکنه در حالى مطرح مى‌شود که بسیارى از کارشناسان و فعالان در حوزه سلامت و غذا، امنیت غذایى و سلامت غذا را در بخش‌هاى جداگانه اما مرتبط با هم دنبال مى‌کنند. سعید سعادت مدیرکل دفتر  محیط زیست و سلامت غذا در مورد امنیت غذایی در گفت‌وگو با خبرنگار گروه کشاورزى ایانا مى‌گوید:  نخست آنکه در امنیت غذایى موضوع دسترسی و نه تولید را مطرح می‌کند. یعنی اینکه در بازار غذا  وجود دارد یک موضوع است اما اینکه افراد قدرت خرید و دسترسی دارند، موضوع دیگری است و همه مردم بدون محدودیت باید به غذا دسترسی داشته باشند.

او اضافه مى‌کند: هر غذایی نیز که وجود دارد هم به اندازه کافی باید باشد و هم سالم باشد، یعنی هم کیفیت و هم کمیت غذا اهمیت دارد و در همه اوقات هم باشد. بنابراین به این نکات برای داشتن امنیت غذایی باید توجه شود.  

سعادت با اشاره به اینکه سالم بودن غذا یکی از اصول اولیه امنیت غذایی است توضیح مى‌دهد: شش عامل اصلی برای تولید غذای سالم نیاز است، خاک، آب، هوا، نهاده‌ها، مدیریت صحیح و آموزش. اگر این عوامل وجود داشته باشد و با هم عمل کند، برآیند این عوامل  نشان می‌دهد که محصول سالمی تولید شده که می‌توانیم گواهی کنیم این محصول عاری از هرگونه آفت‌کش‌ها و هر چیز مضر برای سلامتی است.

مدیرکل دفتر محیط زیست و سلامت تغذیه با اشاره به اینکه برای تولید محصول سالم باید به چند مورد توجه کنیم مى‌گوید: نهاده‌ها یکی از مهمترین عوامل تولید در کشاورزی هستند. نهاده‌ها شامل عواملی مانند بذر، سم، کود، نهال، مکانیزاسیون و... است. میزان مصرف کود به خصوص در مورد کودهای شیمیایی بالاست.

او اضافه مى کند: عده‌ای معتقدند که مصرف کودهای شیمیایی باعث شده بیماری‌های غیرواگیر و بیمار‌ی‌های ناشی از عدم سلامت محصولات در جامعه زیاد شود. همچنین بیشتر کسانی که در بخش محصولات ارگانیک فعالیت دارند معتقدند استفاده از کودهای شیمیایی باعث افزایش بیماری‌ها شده است. عده‌ای دیگر معتقدند که باید نهاده‌های شیمیایی را استفاده کنیم، چون دو موضوع مهم را باید پاسخگوی امنیت غذایی و تولید غذا برای این جمعیت 80 میلیونی (رو به افزایش) باشیم. باید به این نکته توجه کنیم که اگر بخواهیم فقط با استفاده از نهاده‌های آلی امنیت غذایی را تامین کنیم در حال حاضر این امکان وجود ندارد.

مدیرکل دفتر محیط زیست و سلامت غذا با اشاره به اینکه گیاه برای رشد به یکسری عناصر نیاز دارد و منبع اصلی این عناصر خاک است، مى‌گوید: هرجایی که خاک بتواند نیاز گیاه را برآورده کند مشکلی نیست، اما هرجا که نتوانست باید به خاک کمک کنیم تا نیازهای گیاه را برآورده کند. این کمک کردن می‌تواند از طریق کودهای آلی یا شیمیایی باشد.

او اضافه مى‌کند: بنابراین کارشناسانی که معتقد به استفاده از کودهای شیمیایی هستند، مقدار استفاده از این کودها به میزان نیاز احتیاجات گیاه توصیه می‌کنند، نه بیشتر.

سعادت اضافه مى‌کند: اگر عده‌ای عنوان می‌کنند که خاک یا آب در اثر استفاده از کود شیمیایی آلوده شده، این زمانی است که بیش از حد نیاز گیاه از کود شیمیایی استفاده شده است. برای استفاده از کودهای شیمیایی باید به چهار نکته توجه داشت. کود باید از منبع مناسب، در محل مناسب، در زمان مناسب و به مقدار مناسب مصرف شود. اگر این چهار عامل در مورد کودهای شیمیایی در نظر گرفته شود، نه تنها ضرری ندارد بلکه باعث افزایش بهره‌وری و تقویت گیاه هم می‌شود.

مدیرکل دفتر محیط زیست و سلامت غذا توضیح مى‌دهد: آنچه که باعث شده کودهای شیمیایی ایجاد مشکل کند، رعایت نکردن هر کدام از این چهار عامل است. البته در برخی موارد بد مصرفی کودهای شیمیایی وجود دارد یعنی بیش از مقدار مورد نیاز گیاه و زمین کود مصرف شده، یا کود در زمان نامناسب مصرف شده است.

او اضافه مى‌کند: مجموع این چهار عملکرد و نحوه عمل به آن در اصطلاح متخصصان تغذیه «توصیه کودی» گفته می‌شود. توصیه کودی یک فرآیند تخصصی است که متخصصان این کار را انجام می‌دهند اما عمل به توصیه‌های کودی یک موضوع آموزشی است. توصیه کودی یعنی، تامین مواد غذایی مورد نیاز گیاه از محل کودهای شیمیایی، برمبنای نیاز سنجی انجام شود، نیاز سنجی نیز بر مبنای آلیز خاک و گیاه است. درست مانند جیره‌نویسی تغذیه دام که در پرورش دام اهمیت بسیاری دارد. توصیه کودی هم درست برهمین مبناست.

او اضافه مى‌کند: برای اینکه بتوانیم محصول سالم یا گواهی شده تولید کنیم، در مورد کود باید یک کود سالم و بدون آلاینده داشته باشیم. پس از آن کود را بر مبنای نظر متخصص و توصیه کودی در زمان و مکان مناسب برای گیاه مناسب به کار ببریم.