آیا سهمیه‌بندی بنزین باز می‌گردد؟

شهناز دیواندری: با نزدیک شدن به آغاز دور جدید تحریم‌ها، نگرانی‌های ریز و درشتی شکل گرفته است. به طوری که زمزمه‌های چنین تهدیدهایی گمانه‌های سهمیه‌بندی بنزین و دونرخی شدن آن توسط دولت را به وجود آورده و ماجرا را پیچیده‌تر کرده است. با وجود اینکه هنوز خبری از صحت و تائید گزینه‌های مطرح شده توسط دولت به گوش نمی‌رسد، اما به جرأت می‌توان گفت بار روانی این داستان، موجب شده تا اتفاقات عجیب و غریبی در این زمینه رخ دهد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که پمپ‌بنزین‌های برخی از  استان‌ها، به ویژه مناطق شمالی کشور، از فروش بنزین به بهانه‌های واهی سرباز می‌زنند و این مساله موجب تشکیل صف‌های طویل متقاضیان بنزین گالن به دست شده. با توجه به اینکه ایران برای چهارمین سال متوالی هنوز در حال عرضه بنزین با قیمت هزار تومان است، آمارها نشان می‌دهد که شهروندان ایرانی دارای بالاترین رقم مصرف بنزین طی چند سال اخیر هستند. همین سال گذشته بود که مجلس پیشنهاد دولت در زمینه افزایش قیمت حامل‌های انرژی را رد کرد و معتقد بود که تصویب چنین گزینه‌ای منجر به التهاب در ایران خواهد شد. این مخالفت در حالی رخ داد که چنین پیشنهادی موضوع تازه‌ای برای مجلس نبود و رد این مساله، پرونده واقعی‌سازی قیمت حامل‌های انرژی را برای چندمین سال متوالی به تعویق انداخت. حالا که مجدد مصرف بالای بنزین در کشور و نیز ماجرای تحریم‌های نفتی شدت گرفته، دولت به دنبال راه‌حل‌هایی برای جلوگیری از مصرف بالای بنزین توسط شهروندان ایرانی است. بنابراین سناریوهای مطرح شده در حالی هم‌چنان مسکوت مانده که کمیسیون انرژی مجلس درحال حاضر اجازه اجرایی کردن گزینه‌های مربوطه را به دولت نداده و برخی از اعضای کمیسیون انرژی معتقدند که دولت نباید بدون اجازه مجلس دست به اجرای موارد عنوان شده بزند. اما با توجه به تحریم‌های پیش روی ایران، بسیاری از کارشناسان مربوطه معتقدند که دو نرخی کردن قیمت بنزین گزینه خوبی برای جلوگیری از کاهش مصرف بنزین نیست. چرا که فساد، قاچاق و رانت را در این زمینه گسترش خواهد داد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که مصرف بنزین در سه ماهه نخست سال جاری چیزی حدود 10 درصد افزایش مصرف داشته است.

در این باره موید حسینی صدر کارشناس حوزه انرژی، در گفت‌و‌گو با خبرنگار اقتصادی ایانا می‌گوید: «متاسفانه ایرانی‌ها بنزین را بسیار بی‌رحمانه مصرف می‌کنند، به طوری که آمارها نشان می‌دهد طی چند سال اخیر، میزان مصرف آن به صورت باور نکردنی در کشور افزایش یافته! از این رو ضروری است که دولت برای حل چنین معضلی تدابیر لازم را بیاندیشد. اما نکته اینجاست که در حال حاضر کشور در شرایط عادی قرار ندارد، بنابراین گرفتن تصمیمات جدید و اجرایی کردن آن نیازمند بررسی‌ دقیق است. عوامل زیادی در کشور دست به دست هم داده‌اند تا مصرف بنزین رو به افزایش برود که از جمله آن می‌توان به افزایش تعداد خودروها در خیابان، ترافیک‌های سنگین، بالا بودن آمار تردد خودروهای تک سرنشین و... اشاره کرد.»

او با ارائه پیشنهاداتی برای کنترل مصرف بالای بنزین در کشور، توضیح می‌دهد: «یکی از راهکارهایی که دولت و مجلس می‌توانند هر دو بر روی آن به توافق برسند، موضوع سهمیه‌بندی بنزین است. چرا‌که با وضعیت کنونی هرگونه افزایش قیمتی در بنزین، به بحرانی شدن شرایط کشور دامن می‌زند. با توجه به اینکه افزایش قیمت کالاها و گرانی‌های اخیر، مردم را نگران و عصبانی کرده، قطعاً کوچکترین اشاره‌ای به افزایش نرخ بنزین، اوضاع را ملتهب‌تر خواهد کرد. بنابراین اگر مردم در راستای صرفه‌جویی بنزین با دولت همراه نشوند، فعال کردن مجدد کارت سوخت‌ها و سهمیه بندی آن می‌تواند گزینه پیشنهادی مناسبی باشد.»

حسینی صدر معتقد است، ایران کشوری است که روزانه 86میلیون لیتر بنزین مصرف می‌کند و متاسفانه این میزان رو به افزایش است. اکنون با توجه به قیمت واقعی بنزین در دنیا، روزانه سه هزار تومان بر روی هر لیتر بنزین یارانه می‌خوردکه چیزی نزدیک به 250میلیارد تومان در روز سوخت و دود هوا می‌شود. اگر کمی به این مبلغ دقت کنیم، خواهیم دید که این رقم قابل توجه، می‌تواند صرف پروژ‌های اساسی شود.