سایه بایدها و نبایدها بر سر تخصیص ارز به مسافران

این روزها شایعه عدم پرداخت ارز مسافرتی عازمان سفر به خارج از کشور را نگران کرده. طبق بررسی‌های صورت گرفته با اینکه بانک مرکزی اعلام کرد، پرداخت ارز مسافرتی همچنان پابرجاست، اما شایعات بسیاری بر سر این تخصیص ارزی می‌چرخد. ماجرای ارز مسافرتی در حالی ایجاد شُبهات زیادی کرده که مهدی کسرایی‌پور، مدیر کل سیاست‌ها و مقررات ارزی بانک مرکزی در راستای خبرهای ضد و نقیضی که در این رابطه به گوش می‌رسد،  اعلام کرد که در حال حاضر تخصیص ارز مسافرتی متوقف نشده و بانک‌های مورد نظر باید به متقاضیان در این زمینه پاسخگو باشند.

همچنین ولی الله سیف، در روزهای پایانی ریاستش به پابرجا بودن ارز مسافرتی اشاره و تاکید کرد که باید تصمیماتی خاص در این زمینه نیز اتخاذ شود، اما برخی از کارشناسان اقتصادی معتقدند که ارز مسافرتی نیاز ضروری کشور نیست و دولت باید در تخصیص آن دقت نظر داشته باشد.

در این باره کوروش پرویزیان، کارشناس اقتصادی در گفت‌و‌گو با خبرنگار اقتصادی ایانا می‌گوید: «گرچه زمزمه‌هایی در زمینه توقف پرداخت ارز مسافرتی وجود دارد، اما تاکنون تخصیص ارز مسافرتی توقفی نداشته است. دولتی‌ها نمی‌توانند گزینه توقف ارز مسافرتی را در دستور کار قرار دهند، چرا که این داستان موضوعی اجرا نشدنی است. همانطور که ولی الله سیف رئیس سابق بانک مرکزی تاکید کرد، تصمیات جدید به دور از سیاست توقف ارز مسافرتی بوده. در هر صورت برخی از ماموریت‌های ضروری، سفرهای درمانی، سفرهای تحصیلی و ... به خارج از کشور را نمی‌توان نادیده گرفت. با این وجود به علت محدودیت منابع ارزی در کشور، گویا قرار است در این خصوص تدابیری اتخاذ شود. البته باید تاکید کنم چون این روزها تغییراتی در مقامات بانک مرکزی رخ داد، هر لحظه ممکن است خبرها و سیاست‌های جدیدی در زمینه ارز مسافرتی به گوش برسد.»

اتخاذ تدابیری برای تخصیص ارز مسافرتی به مسافران به منظور مدیریت منابع ارزی، مورد توافق تمامی کارشناسان اقتصادی است و به نظر می‌رسد که همگان بر این موضوع اتفاق نظر دارند که برای این بخش باید تدابیری اندیشیده شود تا جلوی سواستفاده‌هایی که در فضای مجازی در باره استفاده از ارز مسافرتی به گوش می‌رسد گرفته شود. در این باره آلبرت بغازیان، کارشناس اقتصادی هم در گفت و گو با خبرنگار گروه اقتصادی ایانا می‌گوید: «این روزها نوسانات ارزی بر روی بخش‌های مختلف اقتصادی تاثیر اساسی گذاشته و کشور در حال حاضر از محدودیت ارزی به شدت رنج می‌برد. به طوری که داستان فقدان ارز کافی در کشور موجب ایجاد رانت‌های زیادی در این زمینه شده. از این رو داستان ارز مسافرتی و زمزمه هایی که در راستای قطع شدن آن طی روزهای اخیر به گوش می‌رسد، ماجرایی کاملاً طبیعی است. اما حالا که سیف رئیس سابق بانک مرکزی ایران تصمیم گرفت که ارز مسافرتی عرضه شود، قطعاً راه را برای رانت‌هایی دیگر باز خواهد گذاشت. »

او با اشاره به اینکه متاسفانه سیف در سیاست ادامه‌دار بودن ارز مسافرتی داستان محدودیت ارزی کشور را فراموش کرده، ادامه می‌دهد:« یکی از دلایلی که باعث می‌شد ارز مسافرتی اغلب اوقات محکوم و مورد انتقاد باشد، ماجرای رانتی شدن آن است. تفاوت قیمت بین ارز مسافرتی و قیمت بازار آزاد باعث ‌شد که ارزهای دریافتی در بازار آزاد به فرش برسد. اما موضوع اساسی اینجاست که در حال حاضر داستان با وضعیت اقتصادی چند ماه اخیر متفاوت است. چرا که محدودیت ارزی به طوری در جامعه جریان دارد که بهتر است آن را صرف واردات کالاهای اساسی‌تر کنیم.»

بغازیان معتقد است که دولت باید در حال حاضر ارز مسافرتی را برای سفرهای غیرضروری متوقف کند. به دلیل اینکه قشر خاصی هم اکنون می‌توانند به سفرهای تفریحاتی بروند و بهتر است این گروه در حال حاضر ارز را با قیمت آزاد تهیه کنند. در این‌باره موضوع دیگری که مسافران خارجی را دچار سردرگمی کرده، ماجرای غیرمجاز بودن خرید و فروش ارز در بازار آزاد است. در حال حاضر این ابهام وجود دارد که متقاضیان خرید ارز غیردولتی، از کجا میزان ارز مورد نیاز خود را تامین کنند؟

حالا مسافران خارجی با این باید و نبایدهایی که کارشناسان اقتصادی برای ارز مسافرتی کنار هم ردیف می‌کنند، باید منتظر تصمیم رییس کل جدید بانک مرکزی باشند و ببیند رییس جدید چه خوابی برای این ارز پر حاشیه خواهد دید. آیا ارز مسافرتی همچنان به دست مسافران می‌رسد یا مسافران خارج از کشور باید با سرگردانی ارز مورد نیاز خود را از بازار آزاد تهیه کنند.