رئیس سازمان چای:
کاهش بارشها تولید چای را 6 درصد کم کرد
سالانه به طور متوسط 25 هزار تن چای خشک تولید میشود؛ در حالی که مصرف سرانه کشور در حدود 105 تا 110 هزار تن چای است. میتوان گفت که یکچهارم مصرف چای کشور در حدود 23 یا 25 درصد، تولید داخل است و در صورت معطوف شدن ذائقه همه افراد به چای داخلی، قدرت تامین آن را نخواهیم داشت.
کاهش بارشها و خشکسالی که چند سالیاست سایه سنگینی را بر سر کشور انداخته، تولید محصولات دیم را به شدت تحت تاثیر قرار داده. این امر سبب شده تا پیشبینیهایی مبنی بر کاهش تولید برداشت برگ سبز چای در سال جاری به گوش برسد. آنطور که رئیس سازمان چای کشور میگوید: متوسط بارندگی اردیبهشت و تابستان امسال کاهش یافته و 25 تا 30 درصد بارندگی از میانگین پایینتر بوده است و همین مساله سبب شده تا در سال جاری تولید چای 6 درصد نسبت به سال گذشته کاهش تولید داشته باشد.
حبیب جهانساز در جریان بازدید از ایانا، در باره وضعیت باغات چای، حواشی تغییر کاربریها و تبدیل باغات چای به ویلا و نیز برنامههای بهبود معیشت چایکاران، سخن گفت و برنامه «باغ کارخانه» که قرار است چایکاران را در سود چای خشک شریک کند، تشریح کرد.
در ادامه متن گفتوگوی خبرنگار گروه کشاورزی ایانا با رئیس سازمان چای را میخوانید.
***
- وضعیت فعلی سطح زیر کشت باغهای چای کشور چقدر است؟
در حال حاضر 25.2 هزار هکتار سطح زیر کشت باغهای چای که ثبت سامانه نیز شده است. 90 درصد این باغات در استان گیلان و 10 درصد آن نیز در استان مازندران قرار دارد.
میزان باغات چای در سال 92 در حدود 17 هزار هکتار باغ بوده و این میزان در سال 96 به 22 هزار هکتار رسیده است. این میزان، تولید برگ سبز را از 16 درصد ضریب خوداتکایی به 22 درصد رسانده است. همچنین واردات چای که در سالهای گذشته 90 هزار تن بود، در سال 96 به حدود 85 هزار تن رسیده است.
- آیا با وضعیت کمآبی کنونی، کشت چای صرفه اقتصادی دارد؟
خوشبختانه در استان گیلان با توجه به وضعیت بارندگی به جز در محصول برنج سایر محصولات به صورت دیم کشت میشود، البته متاسفانه متوسط بارندگی اردیبهشت و تابستان کاهش یافته و 25 تا 30 درصد بارندگی امسال از میانگین همیشه پایینتر است و همین مساله سبب شده تا در سال جاری 6 درصد نسبت به سال گذشته کاهش تولید داشته باشیم.
با توجه به مساله کمآبی آینده، میتوان گفت که کشت چای ممکن است آسیب ببیند اما همچنان صرفه اقتصادی خواهد داشت.
البته در ارزش چای، فقط صرفه اقتصادی در آن مطرح نیست و در کشت چای جاذبههای گردشگری، جلوگیری از فرسایش زمین، حفظ اکوسیستم نیز مطرح است. قطعا حذف گیاه چای، اثرات منفی زیستمحیطی هم میتواند در بر داشته باشد. البته علاوه بر این بیش از 200 هزار نفر در صنعت چای فعالیت دارند و از این راه ارتزاق می کنند.
- اشارهای داشتید به افزایش باغات چای از سال 92 تا کنون، این در شرایطی است که خبرهای بسیاری در باره تبدیل باغات چای به ویلا شنیده میشود، وضعیت به چه صورت است؟
بحث تغییر کاربریها زمانی در حدود شش سال پیش در استان گیلان وجود داشته، اما خوشبختانه جلوی آن گرفته شده است. با توجه به وجود سامانه 131 که سازمان امور اراضی طراحی کرده به شدت از تغییر کاربری در تمامی اراضی استان گیلان جلوگیری شده و به همین دلیل سطح زیر کشت 25 هزار هکتار ثابت مانده است.
- حذف مالیات بر ارزش افزوده برای چای خارجی، چقدر به ضرر چایکاران داخلی است؟
در صنعت چای کشور به دنبال آن هستیم تا قدرت رقابتپذیری را حفظ کنیم. وضع تعرفه گمرکی و نحوه تخصیص ارز از راههای این مهم است. البته افزایش قیمت ارز به نفع تولید چای داخلی بوده است و سبب میشود چای داخلی رقابتپذیری خود را همچنان حفظ کند، هر چند، بهتر بود که مالیات بر ارزش افزوده چای خارجی باقی میماند.
- تولید چای داخلی برای تامین نیاز کشور کافی است؟
سالانه به طور متوسط 25 هزار تن چای خشک تولید میشود؛ در حالی که مصرف سرانه کشور در حدود 105 تا 110 هزار تن چای است. میتوان گفت که یکچهارم مصرف چای کشور در حدود 23 یا 25 درصد، تولید داخل است و در صورت معطوف شدن ذائقه همه افراد به چای داخلی، قدرت تامین آن را نخواهیم داشت.
طی چند سال اخیر برندهای خوب چای با عطر، طعم و کیفیت مناسب ایجاد شده است. از نظر بستهبندی نیز 38 کارخانه نشان استاندارد تولید چای بستهبندی دارند که منحصر به برند خودشان است. در سال گذشته نیز تمامی تولید چای داخلی به فروش رفته است.
- مهمترین مشکلات موجود در صنعت چای کشور چیست؟
مشکل عمده زنجیرههای ارزش چای است که منفک از یکدیگر عمل میکنند. در این بین کشاورز صرفا بهای برگ سبز را دریافت میکند، کارخانهها فرآوری میکنند و برخی از آنها به طور مستقیم از سود فروش بهرهمند میشوند و سود نهایی در دست فروشندگان است. این حلقههای منفک از هم یکی از مشکلات موجود در این صنعت است که باید بتوانیم این حلقهها را به هم وصل کنیم. طوری باید برنامهریزی کنیم که چایکار هم بتواند از منافع چای خشک بهرهمند شود.
- راهکاری برای این موضوع در نظر گرفته شده است؟
در این خصوص برنامه «باغ کارخانه» قرار است اجرایی شود و سبب میشود تا کشاورزان در سود چای خشک شریک شوند. در برنامه «باغ کارخانه» باغات چای اطراف هر کارخانه را تا شعاع مشخصی به کارخانه متصل میشود و این عمل با حمایت چایکاران و کارخانداران صورت خواهد پذیرفت.
بهرهمندی از ارزش افزوده چای میتواند سبب اتصال حلقههای منفک از هم در این صنعت شود، در این خصوص چایکار میتواند از سود چای خشک بهرهمند شود.
در این برنامه با اتصال باغ چای به کارخانه؛ کارخانه میتواند از چایکار حمایت کند و برگ سبز را تحویل بگیرد و هزینهای بالاتر از خرید تضمینی را به کشاورز پرداخت کند. البته تعاونیها و تشکلهای چای نیز باید از این مساله حمایت کنند.
در همین راستا صندوق تخصصی حمایت از توسعه صنعت چای کشور شکل گرفته که حدود 65 میلیارد تومان سرمایه دارد؛ 49 درصد سرمایه آن سهم دولت و 51 درصد سهم کشاورز و کارخانهدار است که در نهایت این صندوق حلقه واسطهای بین حلقه تولید و پشتیبانی از آن است.
- در سال جاری چه میزان برداشت چای صورت پذیرفته است؟
تا اواخر تیرماه در حدود 74 هزار تن برگ سبز خریداری شده که 49 درصد آن برگ سبز درجه یک و 59 درصد آن درجه دوم بوده است.
البته 66 درصد بهای برگ سبز چای در حدود 103 میلیارد و 500میلیون تومان به چایکاران پرداخت شده است و چون چین دوم در حال انجام است، برنامهریزی با دولت صورت گرفته تا پرداخت اولیه را افزایش دهیم.
مقایسه برداشت این محصول در مقایسه با سال گذشته 5 درصد کاهش را نشان میدهد که این مساله به دلیل خشکسالی بوده؛ البته قیمتها نسبت به سال قبل افزایش داشته است.
- فروش برگ سبز چای با قیمت در نظر گرفته شده توسط دولت، چایکاران را راضی میکند؟
قیمت مصوب دولت در خرید برگ سبز چای درجه یک برابر با دوهزار و 729 تومان و در برگ سبز چای درجه دو، هزار و 528 تومان بوده است. در پرداخت مبلغ برگ سبز درجه یک، 41 درصد را کارخانه و مابقی را دولت پرداخت میکند و در برگ سبز درجه 2 نیز 44 درصد مبلغ را کارخانه و مابقی را دولت پرداخت میکند، البته در این میان کارخانههایی نیز هستند که علاوه بر این مبلغ، پیش پرداخت به چایکاران پرداخت میکنند تا آنها در خرید نهادهها و سایر هزینهها به مشکل برخورد نکنند.
- برنامهای برای رسیدن به خوداتکایی در نظر گرفته شده است ؟
با توجه به پتانسیل اقلیمی خودکفایی در این بخش پیشبینی نشده است و افزایش سطح نمیتوانیم داشته باشیم. تنها سطح کشت اراضی کنونی موجود است؛ بنابراین تنها راه برای افزایش صریب خوداتکایی، اصلاح و بازسازی و بهنوعی مدیریت باغ است.
در حال حاضر در ضریب خودکفایی از 16 درصد به 22 درصد رسیدهایم و این ضریب قابلیت افزایش تا رسیدن به ضریب خوداتکایی 30 درصدی را دارد که برای این منظور باید تسهیلات ارزانقیمت در اختیار کشاورزان قرار گیرد.
- وضعیت پرداخت تسهیلات بهرهوری آب به چه صورت است ؟
سطح زیر کشت آبیاری تحت فشار در حدود 880 هزار هکتار است. دولت در این خصوص 85 درصد تسهیلات بلاعوض پرداخت میکند و این تسهیلات از محل کمکهای فنی و اعتباری زیربنایی وزارت جهاد کشاورزی است.
به ازای هر هکتار 6.5 تا 7 میلیون تومان کمک بلاعوض و هیچ محدودیتی برای منابع اعتباری وجود ندارد و تنها محدودیت آن وجود پروانه بهرهبرداری چایکاران است.
- قیمت تضمینی نسبت به سال گذشته چه مقدار افزایش داشته است؟
نسبت به سال قبل خرید تضمینی چهار درصد افزایش داشته است. برگ سبز چای ارزشی بیشتر از این دارد، اما راهش افزایش قیمت خرید تضمینی نیست. راه آن ایجاد زنجیره و بهرهمندی کشاورز از بهای چای خشک است، البته وزارت جهاد کشاورزی مبلغی بالاتر از این عدد را پیشنهاد داده بود. قیمت خرید تضمینی سال 96 نسبت به سال 95، هفت درصد افزایش داشته، اما سال 97 نسبت به 96 چهار درصد افزایش را شاهد بودهایم.
- پرداختها به چایکاران چگونه است؟
برگچینی در مقطعی اتفاق نمیافتد که هزینه را همان موقع پرداخت کنید. طی پنج ماه اتفاق میافتد. از 30 فروردین شروع شد و تا اواخر مهرماه ادامه دارد. به مرور که تحویل میدهند، مبلغ را پرداخت میکنیم. پرداخت مقطعی بهخاطر تحویل مقطعی است. چین اول را تا پایان خرداد پرداخت کردهایم، چین دوم را پس از تسویه حساب چین اول پرداخت می کنیم و چین سوم در اواخر شهریور است، همان موقع پرداخت میکنیم. در خصوص پرداخت به چایکاران باید از خزانه تأمین منابع کنیم و به همان نسبت به چایکار پرداخت میشود.
پدیدآورنده:ساناز بردبار
دیدگاه تان را بنویسید