رهاسازی زباله در دریاها و خطر اسیدی شدن آب و مرگ آبزیان
شمال فقط نماهای کارت پستالی فیلم ها و سریال ها نیست
ایانا- گروه فرهنگ و هنر: تصویر طبیعت و زیست بوم شمال کشور به عنوان کعبه آمال شیفتگان سفر در ایران و دوستداران محیط زیست در سریال ها و فیلم ها، شاید تمام آن چیزی نباشد که در واقعیت وجود دارد. در درام های نمایشی کاراکترها اغلب در ویلاهای شمال مشغول لذت بردن از آب و هوا هستند و یا در سواحل قدم می زنند و خوش می گذرانند.
کمتر پیش میآید در این فیلمها و سریالها، انبوه تماشاگران از تبعات مهلک ریختن زبالههایشان در دریا چیزی بشنوند و یا از خطرات رها کردن آتشهایی که در دل جنگلها و مراتع برافروختهاند، متنبه شوند.
رفتارهایی که متاسفانه شماری از تماشاگران بالقوه و بیمسئولیت این آثار، از خود بروز میدهند.
کسانی که حتی به گفته اداره کل محیط زیست گلستان، گاه هنگام تمیز کردن خودروهایشان یا ریختن روغنهای سوخته در آبهای روان و سطحی، باعث آلودگی جبران ناپذیر این عنصر حیاتی و به خطر افتادن و نابودی آبزیان میشوند و خودشان هم از آن آگاه نیستند.
مواردی که در دریای جنوب هم رخ میدهند و اکوسیستم آبها را به هم میریزند. نمیخواهیم حکم کلی دهیم و این آسیب را تنها مختص به کشور خودمان بدانیم. در واقع طبق آمارهای جهانی، همه دریاهای دنیا مشکل انباشت زباله دارند و ۲۰ درصد از این زبالهها از خشکی وارد دریا شده و بقیه به طور مستقیم به دریا ریخته میشوند. اواخر دهه 90 طی یک تحقیق میدانی مشخص شد خوردن زبالهها توسط گروهی از مرغان دریایی بزرگ باعث میشود که معده آنها پر شده و در اثر نرسیدن غذا از گرسنگی بمیرند. همچنین در تحقیقی که روی ۶۷۱ ماهی دریا انجام شد، مشخص شد ۳۵ درصد آنها ذرات پلاستیک خورده بودند و تازه این تحقیق تنها در بین ماهیهایی انجام شده بود که توانسته بودند بعد از خوردن پلاستیک زنده بمانند!
با این حال توصیه به اینکه با فرهنگسازی از طریق فیلم و سریال و استفاده از اثرگذاری آن در فرهنگ و رفتار فردی شهروندان، میتوان از تبعات این فاجعه در طبیعت و آبها جلوگیری کرد، نباید چندان عجیب باشد. اینکه توریستها و یا افراد بومی، فارغ البال تعداد بسیار زیادی از ماهیها و آبزیان را با رها کردن پلاستیکهای بزرگ که توسط آنها بلعیده می شوند، به سوی نابودی می کشانند، چیزی نیست که هر فردی بداند و از خطرات آن آگاه باشد.
بیننده تلویزیون یا یک سینمارو بیش از آنکه در فیلم ها و سریال ها شاهد هشدار درباره این دست رفتارهای ضد محیط زیست باشد، ماهیگیری کاراکترها را در طبیعت بکر شمال دیده یا صرفا شاهد سرخوشیهایشان بوده. تصاویری بیشتر در جهت پیشبرد درام و شکل دهی مناسبات کاراکترها که در تعارض با واقعیت جاری است و ذهنیت ناقصی به مخاطب می دهد.
زمانی خسرو معصومی در تریلوژی خود با عنوان های «باد در علفزار می پیچد»(۱۳۸۶)، «جایی در دوردست» (۱۳۸۴) و «رسم عاشق کشی» (۱۳۸۱) به معضل قاچاق چوب در شمال کشور پرداخت که دغدغه مهم او از سوی جریانهایی، به سیاه نمایی تعبیر شد. حال آنکه امروز گفته می شود روند نابودی درختان در اثر عملکرد قاچاقچیان به گونهای شده که موجب شده فقط طی 50 سال گذشته یک میلیون و 400 هزار هکتار از جنگلهای شمال کشور از بین رفته و حالا تنها یک میلیون و 800 هزار هکتار از این جنگلهای ارزشمند به جا مانده است.
این در صورتی است که ساخته های معصومی به دلیل درام نسبتا قوی و تاثیرگذارشان در صورت حمایت و تداوم می توانستند در این زمینه کارکرد پیشگیرانه ای داشته باشند.
حال نیاز داریم که در حوزه فیلم و سریال سازی به مورد مهم مشابهی در زمینه حفاظت از دریاها و آبزیان پرداخته شود. ظرفیتی طبیعی و سرشار از جنبه های جذاب دراماتیک که در عین سرگرم کنندگی می توانند آگاهی بخش و اصلاح کننده رفتارهای مخرب نیز باشند.
موجی از توریست هایی که در هر مقطعی و به هر بهانه ای راهی طبیعت چشمگیر شمال می شوند، قطعا اگر جزو گروهی باشند که زباله های تجدیدناپذیرشان را در دریا و جنگل رها می کنند، بی شک با تماشای عواقب رفتارشان در آیینه آثار نمایشی جذاب، از تکرار کارهایشان دست کم تا حدود زیادی خودداری خواهند کرد. رفتارهایی که حتی بازار کار ماهیگیران را نیز در معرض خطر قرار می دهد و در عین یک رفتار ضد طبیعت، حرکتی علیه اقتصاد کشور و منطقه نیز هست.
دیروز در یکی از خبرها آمده بود نتایج یک مطالعه جدید نشان می دهد به علت افزایش سطح اسید کربنیک آب دریاها، ماهی ها در حال از دست دادن حس بویایی هستند و این نگران کننده است، چون ماهی ها برای انجام همه کار از پیدا کردن غذا و جفت گرفته تا شناسایی شکارچیانی که در مجاورت آنها به سر می برند، بر حس بویایی خود تکیه دارند و ادامه این روند حیاتشا نرا با خطرات مرگباری مواجه خواهد کرد(ایرنا).
امید می رود برنامه سازان صدا و سیما و فعالان حوزه سینما که دغدغه محیط زیست را دارند، با تمرکز و پژوهش روی این مسئله به ساخت آثاری درخور توجه و مفید بپردازند. تمهیدی که قطعا در صورت برنامه ریزی و حمایت درست، در نهایت به حفظ بهتر اقلیم ایران و طبیعت دلپذیر شمال از سوی مردم خواهد انجامید.
توضیح:تصویر اصلی ضمیمه مطلب مربوط به فیلم «باد در علفزار می پیچد» با بازی الناز شاکردوست است که در متن به آن اشاره شد.
در تحقیقی که روی ۶۷۱ ماهی دریا انجام شد، مشخص شد ۳۵ درصد آن ها ذرات پلاستیک خورده بودند!
دیدگاه تان را بنویسید