اولین سفیر زن ایران در مالزی چه کرد؟

ایانا_ گروه سیاسی|| مرضیه افخم چه زمانی که به‌‌عنوان اولین سخنگوی زن وزارت امورخارجه انتخاب شد و چه بعد از اینکه به‌‌عنوان اولین سفیر زن پس از انقلاب ایران مسافر مالزی شد، با مخالفت‌ها و انتقادهای زیادی روبرو بود. اما بی‌توجه به تمامی این انتقادها تا جایی پیش رفت که از نگاه برخی فعالان سیاسی به‌خوبی از فرصت پیش آمده استفاده و نقش خود را ایفا کرد.  

مرضیه افخم، حدود دو سال به‌‌عنوان رییس مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای وزارت امور خارجه فعالیت کرد. در دوران علی‌اکبر ولایتی در وزارت امور خارجه مسوولیت اداره کل اخبار و مطبوعات وزارت خارجه را برعهده داشت و در زمان تصدی کمال خرازی بر وزارت خارجه و سخنگویی حمیدرضا آصفی در این سمت باقی‌ماند و برای مدتی در یکی از سفارتخانه‌های ایران در یکی از کشورهای آفریقایی فعالیت کرد. اوکه سابقه سی سال فعالیت در بخش‌های مختلف وزارت خارجه را داشته ، نخستین زنی بود که به سمت سخنگویی یک وزارت‌خانه در ایران و  سپس به عنوان سفیر منصوب شد. و همزمان با همین انتصاب بود که گفتند مجرد است و او هم به سرعت ازدواج کرد.

 افخم نخستین زن ایرانی است که بعد از انقلاب اسلامی به عنوان اولین سخنگو و اولین سفیر انتخاب شد؛‌ انتخابی که گامی در جهت قرارگرفتن زنان در مشاغل دیپلماتیک بود.

او از 10 شهریور 92 تا 17 آبان 94، در سمت سخنگویی وزارت امور خارجه و از 10 آذر 94 تا به امروز به‌‌عنوان سفیر جمهوری اسلامی ایران در مالزی است.

او که از همان ابتدا موافقان و مخالفان زیادی داشت، به‌گونه‌ای پیش رفت که از او به‌‌عنوان زنی توانمند یاد می‌شود که بدون خطا و محافظه‌کارانه به فعالیتش ادامه داد.

درهمین حال، هر چند او به‌عنوان زنی توانمند در عرصه فعالیش شناخته شد اما ، نوک پیکان انتقادها گاه و بی‌گاه به سمت او نشانه می‌رفت. برخی مخالفان ، زن بودنش را علت  می‌دانستند و تاکید می‌کردند او نمی‌تواند بارسنگین سفارت را بدوش بکشد. برخی دیگر اما  به فعالیت او درسمت سخنگویی انتقاد کرده و می‌گفتند که او پا را فراتر از محکوم‌کردن‌ها و تکذیب‌کردن‌ها نمی‌گذارد و ناتوانی‌اش را علت اصلی این موضوع می‌دانستند؛درحالی‌که بخش اصلی وظایف سخنگویی به همین موضوعات خلاصه می‌شد.

با تمامی انتقادهایی که به او وارد شده است، برخی از کارشناسان وفعالان سیاسی تاکید دارند که او به‌خوبی توانسته نقش خود را در چه سمت سخنگو در وزارت خارجه و چه به‌‌عنوان سفیر در مالزی انجام دهد. الهه کولایی،‌کارشناس روابط بین‌ا‌لملل پیش از این در گفت‌وگویی گفته بود: افخم به‌خوبی نقش خود را ایفا کرد ضمن‌اینکه نشان داد چنانچه به زنان فرصت رشد در دستگاه اداری و اجرائی کشور داده شود، می‌توانند براساس مهارت‌هایی که کسب کرده‌اند همانند دیگر افراد در ایفای این وظایف توانمند ظاهر شوند.

او همچنین اضافه کرده بود: فعالیت‌های او نشان داد که در ایفای وظایف سخنگویی و توجیه سیاست‌ها و عملکرد وزارت امور خارجه در حوزه‌های مختلف کم از مردان سلف خود که این سمت را پذیرا شده بودند، ندارد.

احمد شیرزاد، نماینده پیشین مجلس نیز گفته بود: افخم جزء کهنه‌کاران وزارت خارجه است و سال‌ها تجربه دیپلماتیک و فعالیت در وزارت خارجه داشته است و انصافا در موضع سخنگویی که کار سختی است، نیز خیلی خوب عمل کرد.

اما در این میان، انتخاب افخم به‌عنوان سخنگوی وزارت خارجه مخالفانی هم داشت. آنها در کل مخالف تصدی زنان در این سمت بودند و سابقه او را بهانه می‌کردند.

حسن قشقاوی معاون کنسولی، مجلس و امور ایرانیان خارج از کشور وزارت امور خارجه و پنجمین سخنگوی دستگاه دیپلماسی نیز درباره او گفته بود: بیشتر دلایل مخالفت را عدم شناخت کافی سروران از شخصیت و سابقه خانم افخم می‌دانم تا مخالفت با تصدی زنان در این سمت.

با این حال وضعیت بین المللی ایران و مساله تحریم ها سبب شد تا زکاوت و ابتکار عمل مرضیه افخم در مصدر سفارت محک بخورد. اولین زن سفیر پس از انقلاب ایران هنوز به روز امتحان و نمره دادن نرسیده است.