شیر یا نوشابه؟ تلویزیون بگوید

ایانا_ گروه فرهنگ و هنر|| نه، شاید زیاد هم نگران کننده و یاس آور نباشد! میزان مصرف لبنیات در کشور را می گوییم. بویژه وقتی بشنویم معاون وزیر جهاد کشاورزی در امور تولیدات دامی از افزایش سرانه مصرف لبنیات در ایران گفته. هر چند سید حسن رکنی این سرانه را تقریبا با آمار جهانی برابر دانسته،اما او هم مانند سایر کارشناسان تغذیه معتقد است این میزان باید افرایش یابد.

همان طور که رییس انستیتو تحقیقات تغذیه ای و صنایع غذایی کشور می گوید:«در کشورهای پیشرفته، سرانه مصرف شیر 480 لیتر ،یعنی در حدود سه لیوان در روز است،اما این میزان هنوز در کشور ما رعایت نمی شود».

خب همین مسئله زنگ خطر را برای سلامتی آینده ایرانیان به صدا درمی آورد.

کمبود ویتامین D و عوارض آن همچون پوکی و نرمی استخوان تنها یکی از مهمترین دلایلی است که باید روی فرهنگ مصرف شیر برنامه ریزی کرد.

در واقع باید مردم را متقاعد کرد تا شیر را جزو مواد اصلی سبد غذایی خود قرار دهند و آنرا جایگزین نوشیدنی های مضر  و پرکالری همچون آبمیوه های صنعتی و نوشابه ها کنند.

رییس سابق انستیتو تحقیقات غذایی در این باره صحیتهای جالبی را مطرح کرده است.او سهم فرهنگی را در کاهش مصرف لبنیات ٢٠ الی ٢٥ درصد می داند و برای مشکل اختلال در جذب لاکتوز هم سهمی در حدود ٢٥ درصد قائل است، اما در نهایت قیمت‌گذاری و نحوه توزیع محصولات لبنی و شیر را با سهم ٥٠ درصدی، دلیل اصلی استقبال اندک از شیر و فرآورده‌های لبنی می داند.

همین می شود که مدیرکل دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت اواسط سال گذشته از کاهش ٣٧ درصدی مصرف لبنیات طی ٧ سال گذشته به دلیل قطع یارانه تولید و افزایش قیمت تمام شده خبر می دهد.

اگر مروری روی این مطالب داشته باشید،حتما به زنجیره ای که در جریان تولید تا مصرف لبنیات شکل گرفته و اجزایش در پیوستگی و تاثر کاملی از دیکدیگر هستند،پی می برید.

مصرف کننده ای که فرهنگ سازی دقیق روی او بابت تشویق نسبت به مصرف لبنیات صورت نگرفته،تولید کننده ای که در جریان مصرف کم، فروش پایینی دارد و یارانه چندانی دریافت نمی کند و در نتیجه نمی تواند از قیمت تمام شده محصول نهایی بکاهد و نیز رسانه هایی که برای تحقق این مهم چندان دل نمی سوزانند و فعالیت نمی کنند.

این مقدمه را داشته باشید تا برسیم به یکی از کلان ترین رسانه های کشور از حیث بودجه،برنامه سازی و تا حدود زیادی تاثیرگذاری روی افکار عمومی.

نقش صدا وسیما در ترویج فرهنگ مصرف لبنیات

از صدا و سیما به عنوان سازمانی با مخاطبان فراگیر همیشه توقعات در زمینه های مختلف فرهنگی، اجتماعی و سیاسی زیاد بوده است.

این سازمان همانطور که برنامه پنجم توسعه مصوب 15 دی 1389 مجلس شورای اسلامی ،تکالیفی برای اجرای برنامه های آموزشی در خصوص ارتقای آگاهی های عمومی و دستیابی به توسعه پایدار در زمینه حفظ محیط زیست دارد،به همان میزان نیز مقید شده تا در راستای ارتقای سواد تغذیه ای و امنیت غذایی پایدار به تولید برنامه و فرهنگ سازی بپردازد.

این در حالی است که کمتر برنامه های موثری در این حوزه از سوی صدا و سیما ساخته می شود. در واقع تشویق به مصرف لبنیات در کمتر برنامه ای که از حیث تاثیرگذاری وسعت زیادی از مخاطبان را در بر بگیرد و برای بیننده جذاب باشد،در میان تولیدات صدا و سیما به چشم می خورد.

نمود بارز این مسئله را می توان در تبلیغات بازرگانی دید. امروز حجم عمده ای از تبلیغات نوشیدنی ها در صدا و سیما متمرکز بر نوشابه های گازدار، شربت ها و آبمیوه های صنعتی است که عموما بر پایه کنستانتره و نه آبمیوه طبیعی بنا شده اند. ضمن اینکه مواد قندی و شکر موجود در آنها جدا از کالری بالایی که به بدن تحمیل می کند،زمینه ساز بروز بیماری قند نیز می شود که متاسفانه این روزها در جامعه عمومیت یافته است.

در کنار تبلیغات تجاری تلویزیون که اغلب در بهترین و پربیننده ترین زمان کنداکتور گنجانده می شوند،در آثار نمایشی نیز کمتر تلاشی برای القای تاثیرات مفید مصرف لبنیات انجام می شود. کاراکترها در سریالها  و فیلمها بیشتر توجه به نوشیدن نوشابه دارند و خبری از طرح دراماتیزه مسائلی نظیر لزوم روزانه دریافت کلسیم از لبنیات در میان نیست. دغدغه ای هم در این باره وجود ندارد.  

در این شرایط،دورنمای سلامتی ایرانیان در نسل های آتی و حتی دوران سالمندی جمعیت جوان و میانسال حاضر، چندان امیدوار کننده نیست. در واقع ما در صورت عدم مصرف لبنیات به میزان کافی در خطر جدی بیماریهایی چون پوکی استخوان،عدم ثبات در فشار خون، شکنندگی دندان ها،سردرگمی و یا از دست دادن حافظه،اسپاسم های عضلانی،افسردگی و ... خواهیم بود.

بویژه اینکه در کنار آن با افزایش مصرف نوشابه ها روند بروز بیماریها شدت نیز خواهد گرفت.

این درحالی است که با وجود یکسانی تقریبی قیمت نوشابه ها و انواع متعارف لبنیات، همچنان مصرف نوشابه ها در کشور ما بالاست و بر این اساس گزینه عدم توان مالی چندان قابل اتکا نیست. هر چند نمی توان آنرا به طور کامل رد کرد.

با این حال شکی نیست که تولید کنندگان مواد لبنی نیز در صورت افزایش خرید مردم از این محصولات و طبعا بالا رفتن درآمدشان می توانند در یک سیر منطقی از قیمت محصول نهایی در جهت حمایت از مصرف کننده بکاهند. چیزی که در لفظ عامه از آن با عنوان ارزان شدن یاد می شود. امتیازی وسوسه برانگیز که همیشه برای مصرف کننده و افزایش مصرف از سوی او تاثیرگذار بوده است.

همان طور که پیشتر نیز ذکر شد،صدا و سیما با تمرکز روی این بخش و تذکر مداوم در مورد آن-درست مثل عملکرد اغراق آمیزش در برخی موارد سیاسی!- می تواند روی این چرخه اثرات انکار ناپذیری داشته باشد.

این مهم می تواند در سینما هم تبدیل به یک دغدغه شود.همانطور که در سال 1994 کاراکتر لئون با بازی ژان رنو در فیلم «حرفه ای» ساخته درخشان لوک بسون  عادت غریبی به نوشیدن روزانه شیر داشت و این رفتار چنان در تار و پود اثر و شخصیت پردازی او تنیده شده بود که تا مدتها موجب تقلید آن به عنوان یک رفتار مثبت در جامعه شد.

شرح تصویر:دواین جانسون ستاره بزرگ جثه سینمای هالیوود را در صحنه ای از یکی از فیلمهایش با تاکید روی مصرف شیر می بینید.