برجام، میخی بر تابوت اتحاد اروپا و آمریکا
همیشه اروپا و آمریکا را دو روی یک سکه می‌پنداشتیم. اما برجام، یعنی توافقی که محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران و یارانش طراح آن بودند سبب شد که روی دیگری از این سکه را ببینیم. آن هم اختلاف بین اروپا و آمریکا بود. چیزی که کمتر توانایی پیش‌بینی آن را داشتیم.
به گزارش گروه سیاسی ایانا، پس از لغو برجام از سوی دونالد ترامپ، اتحادیه اروپا و 3 کشور اروپایی امضا کننده توافق بین‌المللی برجام به شدت از دولت آمریکا ناراضی شده‌اند. تا جایی که به گزارش سی.ان.ان "دونالد تاسک" رییس شورای اروپا به طور تلویحی ترامپ را "دشمن این اتحادیه" لقب داده است.
حمایت اروپا از برجام
از سوی دیگر در آخرین نشست سران اتحادیه اروپا که در صوفیه پایتخت بلغارستان انجام شد صدای حمایت کشورهای اروپایی از برجام شنیده شد. از این گذشته کشورهای اروپایی توافق کرده‌اند از منافع شرکت‌های خود در برابر تحریم‌های یکجانبه آمریکا محافظت قانونی کنند و آخرین نتیجه از این روند را می‌توان تاسیس دفتر تسهیل روابط تجاری با ایران دانست که به ابتکار دولت آلمان تشکیل شده است.
بی.بی.سی ورلد هم گزارش داده، دو هفته پیش کمیسیون اروپا اعلام کرد که از این پس حکم محاکم آمریکایی را درباره مجازات شرکت‌های اروپایی به خاطر رابطه با ایران به رسمیت نخواهد شناخت.
در همین راستا "ژان کلود یونکر" رییس کمیسیون اروپا گفته است: "ما وظیفه داریم از شرکت‌های اروپایی حمایت کنیم. ما تصمیم گرفتیم کمیسیون اروپا به همکاری خود با ایران ادامه دهد."
نگاه تردید آمیز چین و روسیه
هر چند به نظر می‌رسد که اتحادیه اروپا در پی شانه خالی کردن از فشارهایی است که آمریکا در رابطه با برجام به آنها وارد می‌کنند اما در این میان روسیه و چین نگاه دوپهلویی به مساله دارند. هر چند که به ظاهر آنها در پی ادامه رابطه تجاری با ایران هستند اما ترجیح می‌دهند دربست پشت ایران قرار نگیرند.
اختلاف دامنه دار اروپا با ترامپ
به هر روی نباید اختلاف اروپا و آمریکا را تنها در قالب برجام دید بلکه در طول حدود یک سال و نیم که از روی کار آمدن دولت ترامپ در ایالات متحده می‌گذرد، آمریکا سیاست‌هایی را به کار بسته است که از نظر اروپا قابل قبول نیست. این سیاست‌ها که بیشتر در قالب برنامه‌های اقتصادی ترامپ دیده می‌شود، زمینه‌های نارضایتی اروپا را فراهم کرده است. از جمله این برنامه‌ها می‌توان به سیاست کاهش گازهای گلخانه‌ای که آمریکا از زیر بار آن شانه خالی کرده و فعال کردن دوباره معادن زغالسنگ آمریکا اشاره کرد.
ناگفته پیداست که ترامپ تمام میراث‌های بر جای مانده از دولت اوباما را یک‌بهیک نابود ساخته است. این سیاست‌ها در حوزه تامین اجتماعی، محیط زیست، سیاست خاورمیانه‌ای و... بودند. تا جایی که آمریکا از معاهده زیست محیطی "پاریس" خارج شده است.
از این رو تردیدی نیست که بین اروپا و ایالات متحده شکاف بزرگی ایجاد شده است. این شکاف از زمان آغاز ارتباط استراتژیک اروپا و آمریکا که در پی جنگ جهانی دوم شکل گرفت، تاکنون بی سابقه بوده است.
درباره برجام، انگلیس، فرانسه، آلمان و اتحادیه اروپا نگران آنند که مبادا شرکت‌های اروپایی که در ایران فعالیت می‌کنند، به علت تحریم‌های ثانوی آمریکا علیه ایران، از سوی آمریکا مجازات شوند.
در همین رابطه بود که برونو لمِیر، وزیر اقتصاد فرانسه، در مصاحبه‌ای به تلویزیون فرانسه که بسیاری از خبرگزاری‌‌های بین‌المللی آن را منعکس کردند از سران کشورهای اروپایی خواست از خود قدرت نشان دهند.
لمِیر در این خصوص گفت: «آیا ما اروپایی‌ها قصد داریم در مقابل تصمیمات آمریکا سر تسلیم پایین آوریم و به این ترتیب آمریکا را به عنوان "پلیس اقتصادی جهان" به رسمیت بشناسیم.»
نقطه عطفی پس از جنگ سرد
اختلاف بین اروپا و آمریکا برای اولین بار است که از زمان آغاز جنگ سرد تاکنون در این حد رخ می‌دهد. حتی در زمان جنگ کره ، بحران موشکی کوبا و یا جنگ ویتنام هم شدت اختلاف تا این حد رخ نداده بود. بسیاری از کارشناسان بین‌المللی امروزه ایران را عامل این اختلاف می‌دانند. از این رو که اروپا قصد دفاع از منافع خود در ایران را دارد و آمریکا خواهان همراهی اروپا با خود در فشار بر ایران است.
اروپا ایستادگی می‌کند
در همین رابطه علی خرم سفیر سابق ایران در چین به ایانا می‌گوید: پرسش اصلی اینجاست که آیا اروپا می‌تواند به طور کامل از عهده تعهدات در مقابل آمریکا بر آید یا خیر. به نظر من اروپا نمی‌تواند در رابطه با شرکت‌های بزرگ دست به ریسک بزند و هزینه ارتباط با ایران را بپذیرید. اما درباره شرکت‌های کوچک اتحادیه اروپا توانایی مقابله با فشارهای آمریکا در قبال ایران را دارد.
وی افزود: واقع نقش ایران در ترغیب و تشویق اتحادیه اروپا برای مقابله با تحریم‌های آمریکا هم قابل توجه است. نشانه‌هایی دیده می‌شود که مبتنی بر آن اروپایی‌ها نسبت به آمریکا به طور جدی دچار مشکل شده‌اند، به این دلیل که آمریکا نه تنها توافق با ایران را زیر سوال برده و زیر پا گذاشته، حتی توافق‌هایش با متحدین خود مثل اروپا، کانادا مکزیک و ... را هم زیر سوال برده است.
اختلاف اروپا و متحد سنتی
از این گذشته مسعود الحناوی نویسنده روزنامه الاهرام مصر که مهمترین نشریه جهان عرب است طی یادداشتی به اختلاف بین اروپا و آمریکا اشاره کرده و نوشته است: در یک لحظه تاریخی نادر و بی‌سابقه، کشورهای محوری اتحادیه اروپا رو در روی متحد سنتی شان، آمریکا قیام کرده‌اند، آنها همگی از تصمیم دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا بابت خروج از توافق هسته‌ای با ایران که سلف او، باراک اوباما در سال 2015 امضا کرد، انتقاد کرده‌اند.این قیام اروپا علیه آمریکا موفقیتی برای توافقات بین‌المللی منعقد شده محسوب نمی‌شود، آنها از روی مبانی حق و انصاف یا متزلزل شدن امنیت و ثبات در خاورمیانه یا عاشق چشم و ابروی تهران نیستند که دست به چنین قیامی زده‌اند، از روی خشم و طعنه به ترامپ هم سر به شورش نگذاشته‌اند، بلکه تنها به یک دلیل زبان انتقاد گشوده‌اند، تنها دلیل، منافع حیاتی اقتصادی این کشورها با ایران و پشتیبانی از سرمایه گذاری کلانشان در تهران است.
دیدگاه تان را بنویسید