لاک‌پشت‌های دریایی در خلیج‌فارس و دریای عمان

این موجودات طی میلیون‌ها سال جمعیت خویش را در گستره دریاها و اقیانوس‌ها حفظ کرده تا اینکه از قرن 18 به بعد به علت افزایش جمعیت و مصارف انسانی و عوامل دیگر رو به انقراض نهاده‌اند. به‌شکلی که در حال حاضر جزء فهرست گونه‌های حفاظت‌شده سازمان IUCN قرارگرفته‌اند.

 به گزارش ایانا به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی سازمان حفاظت محیط‌زیست (پام)، تاکنون هشت گونه از این آبزی در دریاها و اقیانوس‌ها شناخته شده که از این میان گونه‌های لاک‌پشتان سبز، سرخ ، چرمی، عقابی و زیتونی در خلیج‌فارس و دریای عمان توسط سازمان فائو تائید شده است. در سواحل جنوبی ایران بیش از 50 زیستگاه اصلی برای لاک‌پشت‌های دریایی وجود دارد که محل چرا، جفت‌گیری و تخم‌ریزی آن‌هاست بر اساس نتایج به‌دست آمده لاک‌پشت سبز و لاک‌پشت پوزه عقابی بیشترین تعداد لانه‌سازی یا به بیان دیگر بیشترین مناطق لانه‌سازی و تخم‌گذاری در ایران را به خود اختصاص داده است.

لاک‌پشت منقار عقابی (Eretmochelys imbricata)

رژیم غذایی:

رژیم غذایی لاک‌پشت‌های دریایی در گونه‌های مختلف نسبتاً مشابه بوده و شامل جلبک‌ها ،علف‌های دریایی ، گلسنگ‌ها ، اسفنج‌ها ، عروس‌های دریایی و به‌طور کلی موجوداتی که دارای حرکت هستند است. زیستگاه آنان عمدتاً در مناطق کم‌عمق ساحلی دریاها و بر بسترهای سنگی ، صخره‌ای ، مرجانی و دیگر زیستگاه‌هایی که دارای منابع غذایی کافی هستند واقع‌شده است ، این خزندگان برای تغذیه از ریشه و برگ‌های درختان مانگرو به خورها نیز وارد می‌شوند.

فصل تخم‌ریزی:

لاک‌پشت‌ها با شروع ماه‌های گرم همراه است در منابع مختلف ماه‌های فروردین تا خرداد واختصاصا در لاک‌پشت سبز تا شهریور ذکر شده است. در سواحل خلیج‌فارس و دریای عمان در فصل تخم‌ریزی دمای هوا در شب‌ها 25 تا 28 درجه سانتی‌گراد نوسان دارد و تخم‌ریزی نیز عمدتاً در طول شب صورت می‌گیرد، در سواحل شنی مناطقی که دارای وضعیت مناسب بوده و تردد کمتری بر روی آن‌ها انجام می‌شود برای .تخم‌گذاری لاک‌پشت‌های ماده مورد استفاده قرار می‌گیرد، لیکن با توجه به ساخت‌وسازها و وجود شکارچیان طبیعی شانس لاک‌پشت‌ها برای تخم‌ریزی در جزایر غیرمسکونی بیشتر است

با توجه به دمای سالانه ،تبخیر و میزان شوری دریای عمان و خلیج‌فارس که باعث به وجود آمدن انواع اکوسیستم‌های دریایی شده که برخی در نوع خود بی‌نظیر هستند . بارزترین اکوسیستم‌های این منطقه شامل : جنگل‌های مانگرو ، آبسنگ‌های مرجانی و پهنه‌های جزر و مدی گلی و سواحل صخره‌های و شنی است. این‌گونه تنوع در زیستگاه ،تجمع گونه‌های کثیری از آبزیان ، گیاهان دریایی ، جلبک‌ها ، مرجان‌ها و پرندگان آبزی را به همراه دارد . ساعات آفتابی طولانی و رطوبت نسبی بالا در سواحل زیستگاه مناسبی برای تغذیه ، لانه‌سازی و تخم‌ریزی لاک‌پشت‌های دریایی فراهم آورده است ،به همین خاطر سالانه تعداد کثیری از انواع گونه‌های مختلف برای تغذیه و تخم‌ریزی به سواحل این منطقه مراجعه می‌کنند.

نتایج حاصل از بررسی پراکنش لاک‌پشت‌های دریایی نشان داده است که این موجودات در تمامی نقاط خلیج‌فارس و دریای عمان گسترده‌اند و52 منطقه زیستگاه مناسبی برای آن‌ها است از این مناطق حدود 11 زیستگاه در دریای عمان ،26 زیستگاه در خلیج‌فارس و 15 زیستگاه نیز در جزایر است.

در مطالعات انجام شده گونه‌های غالب در سواحل ایران عموماً گونه لاک‌پشت عقابی و سپس گونه لاک‌پشت سبز است. و در سواحل دریای عمان که از خلیج گواتر تا تنگه هرمز را شامل می‌شود، لاک‌پشت سبز گونه غالب منطقه بوده و گونه‌های لاک‌پشت زیتونی ، لاک‌پشت سرخ و لاک‌پشت پشت چرمی نیز مشاهده شده است. لاک‌پشت زیتونی بیشتر در شرق دریای عمان و سواحل سیستان و بلوچستان مشاهده شده است در سواحل خلیج‌فارس ، از تنگه هرمز تا سواحل شرقی استان بوشهر لاک‌پشت عقابی گونه غالب منطقه بوده گرچه لاک‌پشت سبز نیز به‌وفور دیده می‌شود در غرب خلیج‌فارس علاوه بر آن‌ها لاک‌پشت پشت چرمی نیز گزارش شده است. در جزایر هم عمدتاً دو گونه لاک‌پشت‌های عقابی و سبز غالب هستند به‌طوری‌که گونه عقابی بیشتر در جزایر شرقی و غربی و لاک‌پشت سبز در جزایر مرکزی خلیج‌فارس تخم‌گذاری ولانه گذاری می‌کنند.

مکان‌های مهم تخم‌گذاری در ایران به تفکیک گونه:

لاک‌پشت پوزه عقابی (Eretmochelys imbricata) جزایر هرمز، فارو، شیدور، لاوان ، هنگام، کیش، تهمادون ، ام الگرم و نخیلو

لاک‌پشت دریایی سبز (Chelonia mydas): منطقه خلیج‌فارس و دریای عمان ازجمله لاوان، شیدور، سواحل شرقی جاسک(میدانی و کرتی)