سفر وزیر جهاد کشاورزی به خراسان شمالی برای گشایش طرح‌های جدید کشاورزی
افتتاح پروژه تولید خوراک دام، در روزهای اوج واردات
اسناد اراضی رفع تداخل‌شده به کشاورزان اهداء شد
خراسان شمالی روزهای پایانی هفته را میزبان وزیر جهاد کشاورزی برای افتتاح پروژه‌های حیاتی بخش کشاورزی بود. پروژه‌های تولید علوفه و خوراک دام، تولید محصولات لبنی، طرح‌های آبیاری و... که جزء نیازهای استان خراسان شمالی و بخش مهمی از نیازهای تولیدات کشاورزی و زیرساخت امنیت غذایی کشور محسوب می‌شوند.
محمود حجتی، در حالی برای افتتاح پروژه تولید علوفه و خوراک دام به خراسان شمالی سفر کرد که کشور ما با توجه به وسعت و میزان دامداری نیاز به علوفه و خوراک دام دارد و در عین حال یکی از بزرگترین واردکنندگان علوفه در دنیاست. برای مثال سال 96 واردات مکمل‌های خوراک دام نسبت به سال 95، حدود 16 درصد افزایش داشته است. در سال 96 حدود 82 درصد ذرت دامی، 16 درصد گندم دامی، 26 درصد جو دامی و حدود 90 درصد انواع کنجاله دانه‌های روغنی به کشور وارد شد. البته این به غیر از 55 هزار تن مکمل‌های غذایی و خوراک دامی بوده که وارد شده است. این حجم واردات را باید در کنار حدود سه میلیارد دلاری دید که سالانه به طور مشخص و مختص به واردات نهاده‌های دامی و خوراک دام و طیور و آبزیان اختصاص داده می‌شود.
یکی از پروژه‌های افتتاح‌شده در این سفر، مرکز کشت و صنعت و تهیه خوراک دام، طیور و آبزیان است. مرکزی با ظرفیت 136 هزارتن تولید که البته برای حداقل 100 نفر به طور مستقیم و 300 نفر به صورت غیرمستقیم شغل ایجاد می‌کند. سرمایه اولیه آن هم حدود 64 هزار میلیون ریال یا به عبارتی 6 هزارو 400 میلیون تومان بوده‌است. این مجتمع، فضا و برنامه‌ریزی‌های لازم برای توسعه را نیز دارد. به نظر می‌رسد با توجه به اینکه استان‌های خراسان (هر سه استان) از مناطق کم‌آب، اما کشاورزی‌محور ایران هستند، شروع به کار چنین مجتمعی می‌تواند برای توازن اقتصادی و ثبات منطقه‌ای و حفظ جمعیت شاغل بسیار موثر باشد.
از دیگر پروژه‌های مهم در این سفر کارخانه تولید محصولات لبنی و واحدهای تولید طیور (مرغ 20 هزار قطعه‌ای) بود.
ظرفیت اسمی، کارخانه افتتاح‌شده تولید محصولات لبنی، حدود 24 هزار و 80 تن محصولات و فرآورده‌های لبنی در سال است که فقط به طور مستقیم برای 40 نفر اشتغال ایجاد می‌کند. یکی از مهمترین و اصلی‌ترین بخش‌ها در صنایع به خصوص صنایع مرتبط با کشاورزی صنایع تبدیلی است آن هم در صنایع لبنی که به شدت نیاز دارد تا صنایع تبدیلی در نزدیکی محل تولید باشد. این واحد تولیدی با 77 هزار میلیون ریال معادل هفت هزار و 700 میلیون تومان افتتاح شده که قابلیت توسعه نیز دارد.
محمود حجتی روز پنجشنبه در مراسم افتتاح کارخانه فرآورده‌های لبنی در شهرستان فاروج استان خراسان شمالی اعلام کرد: «براساس تصمیم ستاد اقتصادی دولت مبنی بر یکسان‌سازی نرخ ارز، به کلیه کالاهای اساسی مابه‌التفاوت نرخ ارز اختصاص می‌یابد.»
او با بیان این که همه تولیدکنندگان و واردکنندگان نهاده‌های کشاورزی به ویژه نهاده‌های مورد نیاز صنعت دام و طیور شامل ذرت، کنجاله سویا، جو و... مشمول این تصمیم ارزی دولت هستند، خاطرنشان کرد: «بر این اساس نگرانی در تأمین نهاده‌های تولید وجود ندارد و همچنین افزایش قیمتی در نهاده‌های کشاورزی نخواهیم داشت.»
او یادآور شد: «در صورت سودجویی احتمالی، دستگاه‌های نظارتی و تعزیراتی با کسانی که قیمت نهاده‌های تولید و کالاهای اساسی را به بهانه تغییرات نرخ ارز افزایش دهند، برخورد می‌کنند.»
واحدهای مرغداری و تولید مرغ 20 هزار قطعه‌ای هم از دیگر واحدهای گشایش شده است. به نظر می‌رسد با توجه به شرایط اقلیمی استان خراسان و اینکه در معرض مهاجرت پرندگان و همجواری با استان‌های آسیب‌پذیر (از نظر شیوع آنفلونزای مرغی) قرار ندارد، اجرا شدن چنین طرح‌هایی در این منطقه یکی از طرح‌هایی است که می‌تواند هم در زمینه تولید محصول و هم اشتغال‌زایی سهم بالایی داشته باشد. در ابتدای زمستان سال 96 حدود 70 واحد تولیدی مرغداری فعال در خراسان شمالی وجود داشت که ظرفیت کل آنها حدود 455 هزار قطعه در سال بوده و حال 20 هزار قطعه به تولید مرغ در این استان، اضافه شده است.
گامی برای اصلاح آبیاری
طرح بعدی که در سفر وزیر جهادکشاورزی به خراسان شمالی افتتاح شد، پروژه‌های آبخیزداری و تصحیح نحوه آبیاری بود. استان خراسان یکی از استان‌های کم‌آب ایران است که تغییر الگوی کشت با توجه به محدودیت محصول جایگزین، بسیار مشکل است. به همین دلیل در این منطقه ارجحیت بر کنترل میزان مصرف آب و بهره‌وری در میزان آب مصرفی است. بنابراین پروژه‌های مدیریت مصرف آب از گزینه‌های بسیار مهم در این استان است و ارزش طرح‌های آبخیزداری را مشخص می‌کند. یکی از این طرح‌ها پروژه آبیاری تحت‌فشار دو هزار هکتاری با 470 نفر بهره‌بردار بود که جمعیتی حدود چهار هزار نفر را تحت پوشش دارد و ساماندهی می‌کند. البته طرح تجمیعی آبیاری با بیشترین سرمایه‌گذاری و اعتبار، رقمی معادل 212 میلیارد ریال را به خود اختصاص داده است.
در طرح‌های آبیاری تحت فشار که حدود 87 هکتار را تحت‌پوشش دارد، آبیاری قطره‌ای برای مناطق کم‌آب یا زمین‌هایی که آب عمق زیادی دارد، مناسب است. البته بخشی از این طرح آبیاری موضعی است. هرچند که بهره‌برداری کامل از این طرح‌ها انجام نشده اما افتتاح و شروع به کار این پروژه‌ها می‌تواند امید به بهبود در کشاورزی‌‌خیزترین استان را زنده کند.
بازگشت به شیوه‌های سنتی مدیریت آب
وزیر کشاورزی در این سفر در دو جلسه مهم دیگر نیز شرکت کرد. یکی جلسه کارگروه آب کشاورزی استان خراسان شمالی بود. مهمترین مسأله مطرح‌شده در این جلسه توازن مصرف آب بوده است. جلسه‌ای که در آن پیشنهاد شده که از راه‌های سنتی آبخیزداری و مناسب با منطقه مانند استفاده از کاریز و قنات‌ها مصرف آب مدیریت شود.
وزیر جهادکشاورزی، در این نشست با یادآوری اینکه شدت خشکسالی در استان‌های مختلف، کم و زیاد است، توضیح داد که «با این شرایط، به طور قطع دامداران و عشایر در تأمین علوفه مورد‌نیاز، دچار مشکل خواهند شد. به طور مثال ممکن است دامدار به ناچار دام لاغر را برای کشتار عرضه کند که این به معنای متضرر شدن دامداران است، در چنین شرایطی باید از تولیدکننده حمایت کرد.»
محمود حجتی، در ادامه به موضوع احیاء و لایروبی قنات‌ها اشاره کرد و گفت: «این منابع آبی، سرمایه‌های ارزان هستند که دولت توجه ویژه به آنها دارد. بر همین اساس، برای سال جاری و به‌منظور لایروبی قنات‌های خراسان شمالی 200 میلیارد ریال اعتبار در نظر گرفته شده است.»
او نسبت به پیامدهای خشکسالی ابراز نگرانی کرد و خواستار توجه ویژه به مدیریت مصرف آب در تمام بخش‌ها شد.
وزیر جهادکشاورزی با طرح چند پرسش که آیا تاکنون شهرداری‌ها نسبت به کمبود آب و مشکلات کم‌آبی حساس شده‌اند؟ آیا در آبیاری فضای سبز و چمن که بیش از برنج آب می‌طلبد، محدویت‌های آبی حس شده است؟ بر برداشت از هر دشت به اقتضای توان آن دشت تأکید کرد و گفت: «باید در هر دشت به اقتضای خود آن دشت، میزان برداشت از منابع آبی زیرزمینی مدیریت شود.» او همچنین خواستار مدیریت مصرف آب در بخش‌های مختلف شد: «باید مصرف آب در تمام بخش‌ها اعم از فضای سبز، آشامیدنی، صنعت و کشاورزی مدیریت شود.»
در حاشیه این جلسه، وزیر جهاد کشاورزی با اشاره به اینکه کارهای خوبی در زمینه آبخیزداری در خراسان شمالی انجام شده، بر اهمیت افزایش راندمان بهره‌برداری از آب تأکید کرد: «توسعه سیستم‌های آب‌رسانی نوین و توسعه گل‌خانه‌ها برای جلوگیری از هدررفت آب و افزایش راندمان بهره‌برداری از آب در دستور کار است.»
حجتی، جایگزینی نشاءکاری به جای بذرکاری، مکانیزاسیون کشاورزی، تجهیز و آماده‌سازی زمین، سیستم‌های نوین آبیاری را از راه‌های افزایش بهره‌وری از آب دانست.
تصمیم‌گیری برای زمین‌های بلاتکلیف
جلسه دیگر وزیر مربوط به اسناد زمین‌های کشاورزی بود، زمین‌هایی که بخشی یا کل زمین‌های کشاورزان با زمین‌های منابع طبیعی تداخل و هم‌پوشانی داشته و این تداخل باعث اتلاف هزینه و سرمایه‌های بخش کشاورزی و هم‌زمان از بین رفتن منابع طبیعی شده است. بسیاری از این زمین‌ها یا زمین‌های آبا و اجدادی بوده‌اند یا زمین‌هایی بوده‌اند که معوض به کشاورزان واگذار شده‌اند. البته در زمان واگذاری به دلیل اینکه نقشه صحیحی از زمین‌های عمومی و منابع طبیعی در اختیار نبوده یا کسی به آنها توجه نکرده این تداخل‌ها پیش آمده است. همین موضوع باعث شده تا هم کشاورزان لطمه ببینند و بلاتکلیف شوند و هم ضرر و زیان مادی شامل کشاورزان و منابع طبیعی شود.
در بسیاری از موارد به دلیل اینکه از کشاورزان برای این زمین‌ها پول نیز دریافت شده چاره‌ای نیست جز اینکه به کشاورزان زمین معوض واگذار شود. این پروسه نیز به دلیل اینکه سند زمین‌های کشاورزی وجود نداشته یا نواقصی داشته، کار بسیار پرزحمت و پرهزینه‌ای بوده است. این نوع زمین‌ها در استان‌های دیگر نیز وجود دارد اما به لحاظ محدودیت‌هایی که در استان خراسان وجود دارد هم مشکلات بیشتری داشته و هم پرهزینه‌تر بوده است. تعیین تکلیف این زمین‌ها گام مهم و بزرگی برای کشاورزان و جلوگیری از اتلاف منابع طبیعی را به همراه خواهد داشت. در این سفر، اسناد اراضی رفع‌تداخل‌شده به کشاورزان اهداء و با این اقدام پنج هزار و 600 هکتار به سطح زیر کشت خراسان شمالی افزوده شد.
دیدگاه تان را بنویسید