مهمانی گرانی به بهانه تلاطم‌های ارزی

این نگرانی در شرایطی است که تولیدکنندگان همیشه از واقعی ‌شدن قیمت دلار استقبال کرده‌اند اما در روزهای گذشته نسبت به تحولات بازار مردد بودند. این نگاه پر از تردید به خواسته‌ای که همیشه به دنبالش بودند از بی‌اعتمادی سرچشمه می‌گیرد؛ بی‌اعتمادی به برنامه‌ریزی برای آینده. حال آنکه به نظر می‌رسد اگر برنامه‌ریزی کافی برای این دوره وجود داشته باشد، می‌توان با افزایش صادرات غیرنفتی شرایط را برای سال آینده بهبود بخشید.

به‌گزارش خبرگزاری «ایانا»، افزایش قیمت دلار آمریکا در ماه‌های گذشته یکی از اصلی‌ترین مشکلات اقتصاد ایران بود. در آغاز خردادماه امسال قیمت هر دلار آمریکا حدود سه‌هزار و 700 تومان بود اما دیری نپایید تا قیمت‌ها با تلاطم جدی مواجه شوند. از تابستان اندک‌اندک بر قیمت دلار افزوده شد تا در پایان فصل تابستان ارزش هر دلار آمریکا 3 هزار و 880 تومان شود. در پاییز و زمستان همچنان واحد پولی آمریکا نسبت به ریال گران‌تر می‌شد. در این میان دولت در حالی که از ابتدا بیشتر تمایل داشت افزایش روزافزون نرخ دلار را طبیعی و عادی جلوه دهد، سرانجام در بهمن ماه و با کمک نیروی انتظامی وارد بازار شد و با دستگیری عده‌ای برای مدتی هرچند کوتاه نرخ دلار را کاهش داد. این برخورد در عرض چند روز اندکی ریال را در مقابل دلار تقویت کرد ولی از میانه هفته گذشته دوباره قیمت دلار روند صعودی خود را در پیش گرفت و در آخرین روزهای سال با قیمت چهارهزار و 783 تومان به فروش رفت.

اکنون به نظر می‌رسد بازگشت قیمت دلار به نرخ قبلی، آنطور که در روزهای اول افزایش قیمت، مسئولان وعده آن را می‌دادند، امری ناممکن است و قیمت دلار در حدود چهارهزار و 700 تا پنج هزار تومان باقی بماند. افزایش قیمت دلار به معنای گران‌تر شدن قیمت تمام کالاهای وارداتی است. در بخش کشاورزی هم به نظر می‌رسد افزایش قیمت هزار تومانی دلار سبب می‌شود انگیزه برای استفاده از کالای تولید ایران بیشتر شود.

از سوی دیگر بالا رفتن قیمت ارز می‌تواند صادرات کشور را توجیه‌پذیرتر کند. با توجه به این که نرخ دلار آمریکا در یک بازه زمانی 6 ماهه بیش از 20 درصد افزایش ارزش داشت، طبعا کالاهای تولید ایران می‌توانند با قیمتی بالاتر و مقرون به صرفه‌تر راهی بازارهای خارج شوند.

در همین رابطه هادی حق‌شناس، نماینده اسبق مجلس و کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با خبرگزاری ایانا اعلام کرد: «به طور مشخص افزایش قیمت دلار منجر به افزایش قیمت کالاهای وارداتی در تمام بخش‌ها، از جمله کشاورزی خواهد شد. مثلا پیش از این موز با هر قیمتی که وارد کشور می شد، اکنون باید 20 درصد گران‌تر خریداری شود و این مهم در مورد برنج وارداتی و دیگر اقلام هم صدق می‌کند.»

او ادامه داد: «با افزایش قیمت کالاهای وارداتی، انگیزه برای تولیدکنندگان داخلی هم افزایش می‌یابد و این نکته مهمی است، زیرا قطعا انگیزه برای افزایش صادرات کالاهای کشاورزی هم بیشتر می شود. براساس آمارها پس از افزایش قیمت دلار، در بهمن ماه سال جاری میزان صادرات غیرنفتی کشور به 6 میلیارد دلار رسید که رقم قابل توجهی است. در نتیجه مهم‌ترین فرصتی که از افزایش قیمت دلار نصیب کشور می‌شود، افزایش صادرات غیرنفتی است. البته همان طور که گفتم فضا به‌گونه‌ای است که چنین سمت‌گیری به سود کشاورزان هم هست اما در نهایت باید سیاست‌گذاران هم بستر را برای این اقدامات فراهم کنند.»

حق شناس توضیح داد: «دیگر فرصت‌های اقتصادی زیادی برای دولت باقی نمانده و به همین دلیل رییس‌جمهوری و وزرا باید توجه داشته باشند که امکان فرصت‌سوزی وجود ندارد. به همین دلیل باید از این فرصت ناخواسته استفاده کرد وگرنه افزایش قیمت دلار مشکلاتی را برای اقتصاد فراهم می‌آورد که جبران آن‌ها راحت نیست. چنانچه صادرات غیرنفتی افزایش پیدا کند، تبعات افزایش قیمت دلار چندان نخواهد بود، در غیر این صورت مشکلات به مراتب بیشتر خواهند شد.»

نگاه صادراتی به افزایش قیمت ارز در بازار که بنابر پیش‌بینی‌های کارشناسان اقتصادی می‌تواند به افزایش صادرات منجر شود و انگیزه‌های تولید را بالاتر ببرد، نگاهی است که جای چندانی در میان مردم عادی ندارد. آنها با هر تکانی که در بازار ارز دیده می‌شود، در پس‌ذهن، خود را برای موج دیگر گرانی آماده می‌کنند و بیشتر از قبل نگران دخلی می‌شوند که همواره بدهکار خرج است و هنوز چند روزی از ماه نگذشته، کم می‌آید. آنها به خبرهایی نگاه می‌کنند که از تنظیم بازار کالاها و اقلام با واردات می‌گویند و قیمت‌هایی را می‌بینند که فروشندگان با هر افزایش قیمت ارز به بازار می‌آورند و حتی به پیشواز گرانی می‌روند. پیش‌بینی‌های افزایش انگیزه تولید و صادرات‌گرا شدن با افزایش قیمت ارز، شاید در آینده به حقیقت نزدیک شود اما آنچه که از تجربه گذشته بیشتر به حقیقت نزدیک می‌نماید، گرانی است که در ماه‌های آینده به بهانه‌ افزایش قیمت ارز، مهمان بازار، اعم از خوراکی‌ها و غیرخوراکی‌ها خواهد شد.

پدیدآورنده:گلشن بابادی