افزایش 21 درصدی تولید در چهار سال اخیر

تلاش چندساله برای تنظیم بازار اقلام خوراکی با اهرم واردات، باعث شد تا وزارت جهاد کشاورزی همراه با چالش‌های فراوانی به دولت حسن روحانی تحویل داده شود.

روزهایی که برهم خوردن نظم عرضه و تقاضا، نخستین راه را پیشروی مسئولان می‌گذاشت تا با صدور مجوزهای واردات، بازاری را که آرامشش به هر دلیلی به‌هم‌خورده است، با کالاهای وارداتی دوباره به آرامش پیوند دهند. این نگاه به بازار محصولات کشاورزی و تنظیم بازار آن با کمک واردات باعث شد تا سهم سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی طی سال‌های برنامه چهارم و دو سال اول برنامه پنجم از سهم کل سرمایه‌گذاری ناخالص کشور افزایش نیابد.

در ابتدای فعالیت دولت یازدهم، نیاز بود تا این نگاه ناکارآمد به بخش کشاورزی شکسته شده و روی فعالیت‌های زیربنایی تمرکز ویژه‌ای شود. با توجه به وجود پروژه‌های نیمه‌تمام زیادی در بخش کشاورزی، دولت در ابتدا برنامه خود را در راستای حل مشکلات این پروژه‌ها متمرکز کرد که درخواست 10 میلیون دلار از محل صندوق توسعه ملی برای تکمیل سدهای نیمه‌تمام و انتقال آب، تجهیز و نوسازی اراضی با تأکید بر مهار آب‌های مرزی، احداث شبکه آبیاری و زهکشی، توانست به بخشی از پروژه‌های نیمه‌تمام یا فراموش‌شده از اولین اقدامات دولت یازدهم بود. گام بعدی مربوط به تولیدکنندگان کشاورزی بود تا با افزایش سرمایه بانک کشاورزی تسهیلات بیشتری در اختیارشان قرار گیرد. ازاین‌رو شاهد افزایش سرمایه بانک کشاورزی از یک هزار و 800 میلیارد تومان در سال 1392 به 9 میلیارد تومان در سال 1396 بودیم. همچنین سرمایه موجود در صندوق حمایت از توسعه سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی با مشارکت تولید‌کنندگان و بهره‌برداران و نیز افزایش سهم دولت به یک هزار و 210 میلیارد تومان رسید.

بررسی‌ها نشان می‌دهد متوسط سهم بخش کشاورزی از تولید ناخالص داخلی به قیمت‌های جاری در حال حاضر به 10 درصد رسیده است. همچنین میانگین سهم سرمایه‌گذاری ناخالص بخش کشاورزی به کل سرمایه‌گذاری ناخالص کشور بعد از اجرایی شدن پنج برنامه توسعه، معادل 1.4 درصد شده است.

گفتنی است که ارزش واردات در سال 1395 به رقمی حدود 8.78 میلیارد دلار و صادرات به ارزش 5.68 میلیارد دلار رسید. در نتیجه تراز تجاری در این سال 3.09 میلیارد دلار و منفی شد. محاسبات نشان می‌دهد در چهار سال اخیر سهم بخش کشاورزی از کل ارزش افزوده ناشی از کسب‌وکار کشور، بیش از 32.5 درصد بود.

رشد چشمگیر تولیدات کشاورزی

آمار ارائه‌شده توسط وزارت جهاد کشاورزی نشان می‌دهد، تولیدات در سال 1395 با رشدی برابر با 21.6 درصد روبه‌رو بوده است. تولیدات بخش کشاورزی در سال 1395 نسبت به سال 1392 بیش از 21.6 درصد رشد داشته است. بر این اساس تولیدات زراعی با 20.4 درصد رشد نسبت به سال 92، رقم 83.6، تولیدات باغی با 28.1 درصد رشد نسبت به سال 92، رقم 20.3، تولیدات دام و طیور با 14.1 نسبت به سال 92 با رقم 13.7 و تولیدات شیلات با 16.7 نسبت به سال 92، رقم 1.05 را به خود اختصاص داد.

همچنین با به‌کارگیری سیاست توسعه کشت چغندرقند پاییزه، ایران موفق شد تولید شکر کشور را به بیش از 500 هزار تن افزایش دهد. در پی کشت چغندرقند، تولید شکر به مرز بی‌سابقه یک هزار و 643 تن رسید و واردات شکر از یک هزار و 123 تن به 667 تن در سال 95 رسید.

دستاوردهای منحصربه‌فرد جهاد کشاورزی

از سایر دستاوردهایی که پنج سال اخیر در بخش کشاورزی اتفاق افتاد، توسعه کشت‌های پاییزه و نشائی بود. همچنین اجرای عملیات کم‌خاک‌ورزی و بی‌خاک‌ورزی، تأمین، توزیع و بهبود کیفیت و افزایش استفاده مناسب از کود، افزایش و بهبود کیفیت و تنوع تولید و توزیع بذرهای اصلاح‌شده و متحمل تنش، مبارزه با آفات، بیماری‌ها و علف‌های هرز، ارتقای سطح بهداشت واحدهای تولید پروتئین حیوانی و توسعه مکانیزاسیون از سایر دستاوردهای پنج سال اخیر وزارت جهاد کشاورزی است.

در راستای شبکه‌های فرعی و نیز سامانه‌های نوین آبیاری می‌توان به این موفقیت اشاره کرد که جمع کل احداث شبکه‌های فرعی آبیاری از سال 1392 تا 1395 رقم 306 هزار 598 هکتار را به خود اختصاص داد و همچنین احداث سامانه‌های نوین آبیاری به 394 هزار و 900 هکتار رسید. گفتنی است که اقدامات اخیر وزارت جهاد کشاورزی در زمینه حفظ و صیانت از منابع طبیعی جالب‌توجه بوده است. در این زمینه وزارت جهاد کشاورزی اقدام به جنگل‌کاری 200 هزار از عرصه‌های منابع طبیعی کرده و همچنین بیش از 200 میلیون اصله نهال تولید شده است./