مطالعات جدید دانشمندان روی انواع زنگ گندم انجام می‌شود

کارشناسان در حوزه گندم تحقیقاتی در نزدیکی ازمیر ترکیه، روی محصولاتی که تحت تأثیر زنگ زرد گندم ( wheat yellow rust ) قرار گرفته‌اند، انجام می‌دهند. زنگ گندم، خانواده از بیماری‌های قارچی است که می‌تواند باعث 100 درصدی تلفات گندم شود، این در حالی است که پیشرفت‌هایی در اروپا، آفریقا و آسیا، با توجه به دو مطالعه جدید توسط دانشمندان باهمکاری با فائو انجام شده است.

به گزارش ایانا از سایت فائو، گزارش‌های مجله Nature و انتشار این گزارش‌ها از سوی دانشگاه آرهوس (1) و مرکز بین‌المللی بهبود گندم و ذرت ( CIMMYT ) نشان می‌دهد تلاش‌ها برای انواع جدیدی از بیماری زنگ زرد ( yellow rust ) و زنگ ساقه گندم ( stem rust ) در مناطق مختلف جهان در سال 2016 انجام شده است.

با توجه به مطالعات، نژادهای شناخته‌شده زنگ گندم در کشورهای جدید پخش شده‌اند، بنابراین نیاز به تشخیص و اقدام اولیه به‌منظور محدود کردن خسارت عمده به تولید گندم، به‌ویژه در حوزه مدیترانه وجود دارد. گندم منبع مواد غذایی و معیشت برای بیش از یک میلیارد نفر در کشورهای در حال توسعه به‌شمار می‌رود. همچون شمال و شرق آفریقا، شرق (خاور) نزدیک، غرب، مرکز و جنوب آسیا که دربرابر بیماری گندم آسیب‌پذیر هستند در حالی که این مناطق 37 درصد گندم جهان را تولید می‌کنند.

Fazil Dusunceli ، متخصص پاتولوژی گیاهی گفت: "این اقدامات جدید و کار با شرکای بین‌المللی برای کمک به کشورها برای مبارزه با این بیماری است؛ بنابراین ما باید از طریق این رویکرد سریع‌تر به هدف مان برسیم، آنچه مهم است متخصصانی از نهادهای بین‌المللی و کشورهای تولیدکننده گندم باید با هم کار کنند تا بتوانند از بروز این بیماری‌ها جلوگیری کنند. اقدامات می‌تواند شامل نظارت مستمر، به اشتراک‌گذاری اطلاعات و ایجاد واکنش اضطراری گیاه به‌منظور حفاظت از کشاورزان و کسانی که در کشورهای همسایه هستند، باشد."

زنگ گندم به سرعت در مسافت‌های طولانی توسط باد گسترش می‌یابد. اگر تشخیص داده و به موقع درمان نشود، می‌تواند طی چند هفته باعث زرد شدن برگ‌های گیاه، سیاه شدن ساقه و خشک شدن دانه شود.

قارچ‌کش می‌تواند به محدود کردن آسیب‌رسانی کمک کند، اما تشخیص زودرس و اقدام سریع بسیار مهم است؛ بنابراین استراتژی مدیریت یکپارچه در بلندمدت مورد نیاز است.

مدیترانه از مناطقی است که بیشترین تأثیر از زنگ گندم دیده است. در جزیره سیسیل، نوعی جدید از پاتوژن زنگ ساقه به نام TTTTF ، چند هزار هکتار از گندم دوروم در سال 2016 را آسیب زد. این میزان بیشترین شیوع زنگ ساقه در اروپا در این دهه بوده است. مطالعات نشان می‌دهد که رقم گندم نان نیز ممکن است مستعد ابتلا به نوع جدید باشد.

TTTTF ، نژاد اخیراً شناسایی شده از زنگ ساقه است. محققان هشدار می‌دهند که بدون کنترل مناسب، می‌تواند به‌زودی در مسافت های طولانی در امتداد مدیترانه و ساحل دریای آدریاتیک گسترش یابد.

کشورهای مختلف در سراسر آفریقا، آسیای میانه و اروپا، با گونه‌های جدید زنگ زرد گندم در حال مبارزه هستند. در ایتالیا، مراکش و چهار کشور اسکاندیناوی نژاد جدیدی از زنگ زرد دیده شده است، در حالی که این نوع از خانواده تهاجمی نسبت به موارد دیگر به دمای بالا مقاوم‌تر است.

کشاورزان گندم در اتیوپی و ازبکستان، در حال مبارزه با AF2012 زنگ زرد، نژادی که درهر دو کشور در سال 2016 ایجاد شد، هستند که البته ضربه سختی را به تولید گندم اتیوپی زد. AF2012 پیش از شناسایی در افغانستان، در شاخ آفریقا در سال گذشته بروز کرد که باعث شد ده‌ها هزار هکتار از گندم تحت تأثیر قرار گیرد.

Dusunceli گفت: "ارزیابی مقدماتی نگران‌کننده است، اما هنوز هم به‌روشنی مشخص نیست این نژادهای جدید در ارقام مختلف گندم چه تأثیری را در مناطق آسیب‌پذیر می‌گذارد، این مسئله‌ای است که مؤسسه‌های تحقیقاتی در سراسر این مناطق نیاز به بررسی بیشتر در ماه‌های آینده دارند."

فائو با همکاری با دیگر شرکا، در حال افزایش تلاش‌ها برای آموزش کارشناسان زنگ گندم در کشورهای آسیب‌دیده هست تا توانایی خود را برای شناسایی و مدیریت این نژادهای زنگ گندم در حال ظهور افزایش دهند.

Warrior(-) race رقمی از زنگ زرد، بر روی رادارهای دانشمندان در شمال اروپا و ترکیه چند سال پیش نشان داده شد. تحقیقات هوایی در مارس سال 2016 ادامه یافت و در حال حاضر به‌طور گسترده‌ای در اروپا و غرب آسیا قرار دارد.

Digalu (TIFTTF) ، نوعی از زنگ ساقه همچنان باعث نابودی گندم در اتیوپی می‌شود، در حالی که شناخته شده ترین نوع زنگ ساقه - Ug99 بسیار قوی، در حال حاضر در 13 کشور جهان وجود دارد. پس از گسترش در شمال از شرق آفریقا به شرق میانه، Ug99 ، بسیاری از گونه‌های گندم در سراسر جهان را تحت تأثیر قرار می‌دهد و به‌تازگی، این مورد در مصر به‌عنوان یکی از تولیدکنندگان مهم خاورمیانه شناسایی شده است.

همکاری‌های بین‌المللی بسیار مهم است

یافته‌های مطالعه آرهوس ( Aarhus ) در نشست‌های آموزشی در سال 2016 با همکاری مرکز بین‌المللی تحقیقات کشاورزی در مناطق خشک ICARDA) )، دانشگاه آرهوس، CIMMYT و فائو انجام شده است.

آموزش‌ها امسال تکرار خواهد شد؛ زیرا این امکان را می‌دهد تا کارشناسان در حوزه زنگ گندم در زمینه نظارت و مدیریت مهارت‌های خود را افزایش دهند که با نقشه‌ها و مجموعه‌ای از نمونه زنگ گندم برای آزمایش، تجزیه و تحلیل که توسط دانشگاه آرهوس فراهم شده، همراه خواهد بود. مرکز منطقه‌ای تحقیقات زنگ گندم Regional Cereal Rust (Research) که به‌تازگی در ازمیر ترکیه تأسیس شده، میزبان آموزش‌ها خواهد بود.

این تلاش‌ها بخشی از تلاش‌های برنامه چهار ساله جهانی فائو در زمینه زنگ گندم است که همکاری‌های منطقه‌ای را تسهیل و به کشورهای مشتاق برای افزایش ظرفیت نظارت خود حمایت‌هایی ارائه می‌کند.

همچنین کمک می‌کند تا کشورها به سرعت برای کنترل شیوع بیماری قبل از همه‌گیر شدن آن و خسارت عمده به امنیت غذایی، اقدام کنند، اما برای تحقیقات بیشتر، به‌ویژه درباره اصلاح ارقام مقاوم و طرح‌های ملی نیاز به حمایت منابع کافی دارد.

فائو، مرکز بین‌المللی بهبود ذرت و گندم CIMMYT ، مرکز بین‌المللی تحقیقات کشاورزی در مناطق خشک ICARDA و دانشگاه آرهوس به‌عنوان اعضای بورلاگ برای طرح جهانی زنگ گندم Borlaug Global Rust Initiative ( BGRI ) هستند./

ترجمه: فرحناز سپهری

پی‌نوشت:

1- Aarhus university : دانشگاه آرهوس دانشگاه دولتی معتبر واقع در آرهوس، دانمارک است. در سال 1928 تأسیس شد و از قدیمی‌ترین دانشگاه دانمارک به‌شمار می‌رود.