راهکارهای سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) برای بهبود وضعیت منابع آب و خاک

گزارش سال 2021 سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) در خصوص منابع آب و خاک، هشدار می‌دهد این منابع در "نقطه بحرانی" قرار دارند و  برای آینده زمین، خاک و آب، به راه‌حل‌های نوآورانه و بسیج جهانی نیاز است.

بر اساس این گزارش، میزان زمین‌های زیر کشت در جهان  از سال 1961 تا 2017، 15 درصد افزایش یافته‌است. اگرچه استفاده بشر از زمین‌های کشاورزی به اوج خود نرسیده، اما بهره‌وری محصولات کشاورزی، رشد ناچیزی داشته و فرسایش زمین‌های بارور با سرعت زیادی رو به افزایش است و حدود یک سوم از منابع خاک جهان در طیف فرسودگی متوسط تا بالا قرار دارند.

فائو در این گزارش عنوان می‌کند: فرسایش خاک هیچ مرزی نمی‌شناسد. اما سیاست‌گذاری‌ها و قوانین ملی که بر منابع آب و خاک حکومت می‌کنند،  به دلیل مشکلات فنی و سازمانی،  کارایی لازم را ندارند و اغلب با مشکلات حقوقی مواجه هستند. چرا که مرزهای آب و خاک با مرزهای سیاسی الزاما یکسان نیست. سیاست‌های مربوط به آب و خاک باید فراگیر و انعطاف‌پذیر باشد و گروه‌های اقلیت و کشاورزان خرده مالک را نیز در نظر بگیرد، تا آن‌ها نیز به منابع مورد نیاز خود دست یابند.

سازمان خواروبار ملل متحد در گزارش خود، از  پروژه بین‌المللی "KJWA" به عنوان یکی از طرح‌های موفق این سازمان در حوزه آب و خاک اشاره کرده و می‌افزاید: این طرح به دنبال یکپارچه‌سازی سیاست‌های حاکمیتی برای سازگاری با تغییرات اقلیمی است. بهبود سطح کربن در خاک و تالاب‌ها و همچنین سلامت و حاصلخیزی مراتع و زمین های زراعی از اقدامات تاثیرگذار طرح "KJWA" بوده است.

در ادامه این گزارش آمده‌است: فشار زیاد بر روی منابع آب و خاک در مناطقی که به رشد بیشتر نیاز است، موجب به خطر افتادن بهره‌وری کشاورزی می‌شود. در چنین مواردی، برنامه‌ریزی صحیح، بسیار حیاتی است. ابزارهای جدیدی به کمک برنامه‌ریزان آمده‌اند تا موانع بهره‌وری محصول را شناسایی، و برای رفع آن اقدام کنند.

فائو در این گزارش، یک برنامه کاربردی رایگان تحت وب را که توسط این سازمان توسعه یافته است، معرفی می‌کند و ادامه می‎‌دهد: این برنامه تحت وب، چالش‌های کشاورزی را در مناطق مختلف و بین بخش‌های متفاوت شناسایی می‌کند و سبب افزایش بهره وری محصول به شیوه پایدار می‌شود. به عنوان مثال در کشورهای جنوب صحرای آفریقا، بهره‌وری کنونی محصولات، تنها 24 درصد از میزان واقعی است که می‌توانست با افزایش کیفیت فرایند کشاورزی مانند آبیاری بهتر، کودهای آلی و مدیریت هوشمندتر منابع، اتفاق بیافتد.

سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) در گزارش "آب و خاک" خود عنوان می‌کند: گسترش سریع فنآوری‌هایی مانند خدمات سنجش از راه دور، محاسبات بر پایه هواشناسی و دسترسی آزاد به داده‌ها و اطلاعات در محصولات، آفات، منابع طبیعی، نهاده‌ها و بازارها از عواملی هستند که به کشاورزان خرده‌مالک کمک می‌کنند تا وارد دنیای دیجیتال شوند. چنین نوآوری‌های فنی و مدیریتی باید به منظور تسریع در تحول سیستم‌های کشاورزی، مورد توجه ویژه قرار گیرند.

فائو در این گزارش می‌افزاید: هزینه‌های زیادی که تخریب یا  بی‌عملی در زمین‌های کشاورزی به بار آورده‌است، ضرورت افزایش سرمایه‌گذاری در مدیریت پایدار زمین، خاک و آب و بازسازی اکوسیستم‌های تخریب شده را نشان می‌دهد. مدیریت بهتر آب و خاک، منجر به منافع مالی خواهد شد که می‌تواند برای اهداف اجتماعی، بهداشتی و زیست‌محیطی مورد استفاده قرار گیرد.

این سازمان در پایان گزارش تاکید می‌کند: سرمایه‌گذاری‌های مسئولانه نباید تنها با هدف افزایش تولید، محدود شود. بلکه، منابع مالی بین‌المللی و سرمایه‌گذاری‌های دولتی و خصوصی باید به دنبال کشف رویکردهای جدید برای سرمایه‌گذاری در زمین، خاک و منابع آب سالم و پایدار باشند. کشاورزان نیز نباید تنها ذینفعان یارانه و حمایت‌های تعرفه‌ای باشند، بلکه بایستی به عنوان سرمایه گذاران اصلی شناخته شوند.