حرکت به سمت اجرای پروژه‌های انتقال آب برای نجات ارومیه، حاصل مطالبه‌گری نادرست

به گفته مدیر طرح ملی حفاظت از تالاب‌های ایران تنها راه پایدار برای نجات دریاچه ارومیه، اجرای روش‌هایی تغییر رفتار مصرف کننده و کاهش مصرف آب است. این پروژه‌ها زمان‌بر هستند و کسی به اجرای آنها علاقه‌ای ندارد. مردم می‌خواهند سریع به نتیجه برسند و دولت هم برای پاسخ به این مطالبات به دنبال روش‌های انتقال آب می‌رود.

ابوالفضل آبشت در گفتگو با خبرنگار ایانا درباره تعریف پروژه‌های متعدد انتقال آب برای نجات دریاچه ارومیه بیان کرد: اجرای طرح انتقال آب از دریاچه وان ترکیه به ارومیه بعید به نظر می‌رسد. این طرح در حد مطالعاتی است. همچنین مطالعاتی در زمینه انتقال آب از خزر و رودخانه ارس به ارومیه نیز در حال انجام است. تنها پروژه در دست انجام، همان انتقال آب سد کانی سیب (رودخانه زاب) به دریاچه ارومیه است. از یک تونل 30 تا 35 کیلومتری، حدود 12 کیلومتر آن ساخته شده است.

وی افزود: از نگاه محیط زیست با اجرای هرگونه پروژه انتقال آب برای نجات دریاچه ارومیه مخالفیم. حتی با انتقال آب زاب هم مخالفیم. مدیریت یک حوضه آبریز باید بر اساس ظرفیت آن باشد. در ارومیه و بسیاری از تالاب‌های کشور بیش از ظرفیت آبی آنها آب برداشت می‌کنیم و در نتیجه برای تالاب‌ها مشکل ایجاد می‌شود.

مدیر طرح ملی حفاظت از تالاب‌های ایران اضافه کرد: بعد از ایجاد مشکل برای تالاب‌ها، به حوضه‌های آبریز دیگری مراجعه می‌کنیم تا این کمبود آب را جبران کنیم. به این ترتیب به حوضه‌های آبریز دیگر هم آسیب می‌زنیم زیرا حوضه مجاور هم نیاز آبی و سیکل هیدرولوژیکی خود را دارند. اگر بخشی از آب حوضه دیگر را وارد حوضه دارای مشکل کنیم، هر دو حوضه مختل می‌شوند. بنابراین ما از نگاه محیط زیست با موضوع انتقال آب موافق نیستیم. ولی شرایطی هست که ناچار می‌شوید تن به برخی شرایط بدهید .

به گفته وی راه‌های دیگری هم برای نجات تالاب‌های کشور و از جمله دریاچه ارومیه وجود دارد. اما این راه‌ها نسبت به سایر روش‌ها نظیر انتقال آب زمان‌برتر هستند.

آبشت ادامه داد: یکی از کارهایی که دفتر طرح حفاظت تالاب‌های ایران با حمایت مالی ژاپن انجام می‌دهد و این پروژه چهار سال است که در حال انجام است، تغییر رفتار مصرف کنندگان آب در حوضه آبریز دریاچه ارومیه است.

وی گفت: بر اساس هدفگذاری پروژه، قرار است راندمان آبیاری در بخش کشاورزی به عنوان مهمترین مصرف کننده آب در حوضه آبریز دریاچه ارومیه اصلاح شده و با اجرای برخی برنامه‌ها، 35 درصد کاهش مصرف در بخش کشاورزی داشته باشیم.

مدیر طرح ملی حفاظت از تالاب‌های ایران افزود: در حال حاضر راندمان آبیاری در بخش کشاورزی حداکثر 30 تا 40 درصد است. با تکنیک‌های ساده‌ای نظیر برگزاری کارگاه‌های ظرفیت سازی بدون استفاده از تکنولوژی آبیاری بارانی و قطره‌ای، صرفا با تغییر ابعاد کرت‌ها، استفاده از کود آلی به جای شیمیایی که ظرفیت نگهداری آب در خاک را بهبود می‌بخشد و تغییر رفتار کشاورزان، در برخی مناطق توانسته‌ایم راندمان کشاورزی را به میزان 50 درصد افزایش دهیم.

وی بیان کرد: این طرح در 110 روستا از مجموع سه هزار روستای حاشیه دریاچه ارومیه در 11 شهرستان مختلف حاشیه این دریاچه اجرا شده و نتایج مطلوبی داشته است.

آبشت ادامه داد: این روش‌ها بار مالی نداشته و محیط زیست را هم تخریب نمی‌کند. اما اجرای آنها زمان‌بر است. بنابراین کسی علاقه ندارد که چنین برنامه‌هایی را اجرا کند. مردم و رسانه‌ها در مورد احیای دریاچه ارومیه می‌خواهند به سرعت به نتیجه برسند. اگر کنشگران محیط زیست از مسئولان سرعت عمل بخواهند، تصمیم‌سازان به دنبال راهکارهای سریع نظیر انتقال آب خواهند رفت.

وی تاکید کرد: اگر موضوع را به درستی درک کنیم و کنشگران محیط زیست پیام را خوب منتقل کنند. مطالبه‌گرها مطالبه درستی داشته باشند و نقش خودشان در حل بحران را ایفا کنند، همچنین از مسئولان نخواهند کاری انجام دهند که نه تنها اتفاق خوبی نیفتد، بلکه شرایط را بدتر هم بکند، بخشی از مسایل حل خواهد شد.

دریاچه ارومیه به شرایط تثبیت رسیده است

به گفته مدیر طرح ملی حفاظت از تالاب‌های ایران تغییر عمق دریاچه ارومیه در فصول خشک جزء رفتار طبیعی این اکوسیستم است. در سال جاری مقدار بارندگی‌ها نسبت به مدت مشابه سال گذشته کمتر بوده و تبخیر هم بیشتر بوده است. اما با وجود بارندگی کمتر و تبخیر بیشتر، کاهش ارتفاع آب دریاچه در مقایسه با مدت مشابه سال قبل وضعیت بهتری داشته است.

وی گفت: به لحاظ فنی دریاچه به مرحله تثبیت رسیده است. آرتمیا در دریاچه حضور دارد و امسال بعد از چندین سال شاهد حضور تعداد زیادی فلامینگو در دریاچه ارومیه بوده‌ایم.

آبشت عنوان کرد: وضعیت حیات در دریاچه اگرچه در حالت ایده‌آل نیست اما بحرانی هم نیست. بحران اتفاقی ناگهانی است که همه چیز را به هم می‌زند.

وی یادآور شد: وضعیت دریاچه زمانی بحرانی بود که سطح 50 کیلومتر مربعی دریاچه ارومیه به 500 کیلومتر مربع رسیده بود. یعنی سطح آن یک دهم کل وسعت آبی دریاچه بود. در حال حاضر دریاچه ارومیه نزدیک به 1800 کیلومتر مربع وسعت دارد. ابتدای سال آبی گذشته، این دریاچه 2350 کیلومتر مربع وسعت داشت. کاهش 400 تا 500 کیلومتر مربعی سطح دریاچه از ابتدا تا انتهای فصل آبی، مسئله‌ای طبیعی است.

مدیر طرح ملی حفاظت از تالاب‌های ایران بیان کرد: در حال حاضر بارش‌ها شروع شده است و سطح دریاچه افزایش خواهد یافت.

L