دو راه‌حل برای جلوگیری از زیان دولت و کشاورزان در خرید تضمینی پنبه / کاهش 230 هزار هکتاری سطح زیرکشت پنبه/ ثبات قیمت محصولات کشاورزی با ورود به بورس / قیمت جهانی پنبه از 40 سال پیش تا کنون تغییر نکرده است

سطح زیرکشت پنبه از 300 هزار هکتار قبل از انقلاب به 70 هزار هکتار رسیده و فقط هفت کارخانه پنبه‌پاک‌کنی با ظرفیت 15 درصد فعال است که همین تعداد نیز در شرف تعطیلی هستند؛ بنابراین با ادامه کم‌توجهی به صنعت پنبه تا سال آینده فاتحه پنبه کشور خوانده می‌شود.

رئیس هیأت‌مدیره صندوق پنبه کشور امروز در گفت‌وگو با خبرنگار ایانا با اعلام این خبر گفت: قیمت نفت و میزان استخراج آن در کشور تا قبل از سال 1352 پایین و ایران از اوایل قرن حاضر با مشکل کمبود ارز و نیاز به ارز خارجی روبه‌رو بود که صادرات پنبه یکی از راه‌های تأمین ارز محصولات وارداتی محسوب می‌شد.

اسدالله پاک‌سرشت با اشاره به اینکه برای حل این مشکل در زمان پهلوی اول و دوم تصمیم به واردات بذر پنبه و احداث کارخانه‌های مرتبط در کشور گرفته شد، بیان کرد: از بذر بومی پنبه الیاف کوتاهی به‌دست می‌آمد که با واردات بذر آپ‌لند و تکنولوژی کاشت از آمریکا، استان گلستان (گرگان و گنبد) و مازندران قطب پنبه کشور شدند، به‌طوری‌که 60 درصد پنبه تولیدی کشور با اختصاص 50 درصدی سطح زیر کشت در این استان تولید می‌شد.

وی با بیان اینکه سطح زیر کشت این محصول در دو دهه قبل از انقلاب به‌طور میانگین 300 هزار هکتار در کشور بود، افزود: متوسط عملکرد پنبه در آن زمان دو تن در هکتار و میزان تولید این محصول 600 هزار تن در کشور بود و بعد از استان‌های گلستان و مازندران، به ترتیب فارس، خراسان و دشت مغان بیشترین سطح زیرکشت این محصول را داشتند.

پاک‌سرشت با اشاره به متوسط تولید 165 هزار تنی الیاف پنبه کشور در آن زمان، عنوان کرد: تولید پنبه‌دانه یا تخم‌دانه حدود 190 هزار تن بود که برای مصارف روغن‌کشی به کارخانه‌ها ارسال و روغن خوراکی برای مصارف انسانی و کنجاله برای خوراک دام از آن استحصال می‌شد.

صادرات 110 هزار تنی پنبه قبل از انقلاب

این فعال صنعت پنبه با اشاره به اینکه هر کیلوگرم پنبه خام در جهان با قیمت 1.5 دلار خریداری می‌شد، تأکید کرد: قبل از انقلاب حدود 100 تا 110 هزار تن پنبه از کشور صادر می‌شد که استان گلستان به‌دلیل اختصاص بیشترین و باکیفیت‌ترین میزان تولید پنبه از لحاظ طول، ظرافت، مقاومت، یکنواختی و پایین بودن درصد مواد خارجی در کشور سهمی معادل 80 هزار تن از صادرات را به خود اختصاص داده بود.

وی با بیان اینکه بعد از انقلاب متوقف کردن صادرات پنبه، بازار این محصول را با رکود روبه‌رو کرد، ادامه داد: محاصره اقتصادی باعث ایجاد مشکل در تأمین امنیت غذایی شد و دولت توجه ویژه‌ای به کشت محصولاتی نظیر گندم، دانه‌های روغنی، ذرت و چغندر کرد.

پاک‌سرشت توسعه سطح زیر کشت محصولات کشاورزی را به قیمت از دست رفتن منابع ملی دانست و اظهار کرد: عملکرد محصولات کشاورزی نسبت به سال‌های قبل از انقلاب افزایش یافته، اما تاحد مطلوب فاصله زیادی وجود دارد.

ثبات قیمت جهانی پنبه از 40 سال پیش تا کنون

به گفته رئیس هیأت‌مدیره صندوق پنبه کشور، قیمت تمام‌شده محصولات کشاورزی در جهان نسبت به دوران قبل از انقلاب تغییر چندانی نداشته و بعد از گذشت 40 سال قیمت جهانی هر کیلوگرم پنبه از 1.5 دلار به 1.7 رسیده، چراکه با تولید و استفاده از بذور پرمحصول، افزایش عملکرد و کاهش هزینه‌های تولید، از افزایش قیمت تمام‌شده محصولات کشاورزی در جهان جلوگیری شده، اما قیمت این محصولات در ایران به‌دلیل عقب‌افتادگی در تکنولوژی و نبود علم روز در بخش کشاورزی و افزایش هزینه‌های تولید رشد زیادی داشته است.

وی یادآور شد: مدرن‌ترین وبیشترین تعداد کارخانه‌های پنبه‌پاک‌کنی در استان گلستان احداث شده بود که تعداد این واحدها به 40 کارخانه می‌رسید و کاهش سطح زیر کشت این محصول بعد از انقلاب باعث تعطیلی بسیاری از این واحدها شد و هم‌اکنون 15 کارخانه باقی مانده که از این تعداد فقط هفت واحد با ظرفیت 15 درصد فعال است و همین تعداد نیز در شرف تعطیلی هستند؛ بنابراین با ادامه کم‌توجهی به صنعت پنبه تا سال آینده فاتحه پنبه کشور خوانده می‌شود.

کاهش 230 هزار هکتاری سطح زیرکشت پنبه

پاک‌سرشت اضافه کرد: سطح زیر کشت پنبه از 300 هزار هکتار قبل از انقلاب به 70 هزار هکتار رسیده و همین میزان هم در اراضی کم‌آب و کم‌بازده به‌صورت سنتی کشت می‌شود که منجر به عملکرد پایین، راندمان کم و افزایش هزینه‌های تولید خواهد شد، این در حالی است که استفاده از کمباین هزینه تمام‌شده تولید پنبه و نیاز به نیروی انسانی را کاهش می‌دهد.

وی خاطرنشان ساخت: خرید و تعیین قیمت تضمینی بخش کشاورزی طی سال 68 در مجلس (زمان وزارت آقای کلانتری) تصویب و اجرایی شد، این در حالی است که دولت‌های غربی این راهکار منسوخ‌شده را 50 سال پیش کنار گذاشته‌اند.

به کانال ایانا در تلگرام بپیوندید

افزایش 60 برابری قیمت محصولات کشاورزی

این فعال صنعت پنبه کشور گفت: طبق مصوبه مجلس وزارت جهاد کشاورزی متعهد شده با لحاظ کردن نرخ تورم، قیمت پایه محصولات کشاورزی را برای سال جدید ارائه کند، باتوجه به رشد سالانه نرخ تورم با میانگین 20 درصد (قبل از دولت یازدهم)، از سال 72 تا 95 قیمت محصولات کشاورزی، دامی و باغی ایران بیش از 60 برابر افزایش یافته که در هیچ کشوری سابقه ندارد.

پاک‌سرشت بیان کرد: به‌دلیل افزایش قیمت تمام‌شده این محصول، کارخانه‌های پنبه‌پاک‌کنی توان خرید محصول پنبه از کشاورزان و صنایع نساجی و کارخانه‌های روغن‌کشی به ترتیب توان خرید الیاف و تخم پنبه از کارخانه‌های پنبه‌پاک‌کنی را ندارند و با این افزایش قیمت‌ها علاوه بر خم شدن کمر مصرف‌کننده، صنایع تبدیلی هم قادر به صادرات و رقابت در عرصه بین‌المللی نیستند.

ثبات قیمت‌ها با ورود محصولات کشاورزی به بورس

وی با اشاره به شفاف بودن و ثبات قیمت‌ها در بورس افزود: ورود محصولات کشاورزی نظیر گندم، جو و ذرت به بورس از افزایش بی‌رویه قیمت‌ها جلوگیری می‌کند و تمامی معاملات طبق قیمت‌های جهانی خرید و فروش می‌شود، به‌طوری‌که خریدار گندم هر کیلوگرم از این محصول را با قیمت جهانی 900 تومان خریداری و دولت مابه‌التفاوت قیمت تضمینی آن تا یک‌هزار و 300 تومان را به کشاورز می‌پردازد.

پاک‌سرشت با بیان اینکه دو محصول وش پنبه و چغندرقند به‌طور عادی نمی‌توانند وارد بورس شوند، عنوان کرد: این دو محصول پس از تبدیل شدن به محصولات مختلف در کارخانه، مورد استفاده قرار می‌گیرند، به‌عنوان مثال وش پنبه به‌صورت خام قابلیت مصرف ندارد و تخم پنبه حاصل از آن پس از جدایی الیاف در کاخانه به واحدهای روغن‌کشی فرستاده می‌شود، این در حالی است که با ورود وش پنبه و چغندرقند به بورس هم کشاورزان به پول محصول خود دست می‌یابند هم خریداران با قیمت جهانی خرید می‌کنند.

زیان 750 تومانی دولت از خرید وش پنبه

وی با اشاره به اینکه سازمان تعاون روستایی در برخی مناطق و کارخانه‌های پنبه‌پاک‌کنی مراکز خرید تضمینی دایر کرده است، ادامه داد: قیمت خرید تضمینی هر کیلوگرم وش پنبه سه‌هزار و 200 تومان برای سال جاری اعلام شده که البته زیان وارده ناشی از خرید تضمینی هر کیلوگرم وش پنبه به دولت توسط شرکت‌های تعاونی زیر نظر سازمان تعاون روستایی 750 تومان است، چراکه نظارت خاصی بر کیفیت محصول در خرید تضمینی وجود ندارد و کیفیت محصولات فرآوری شده را کاهش می‌دهد، در نتیجه صنایع روغن‌کشی تخم پنبه را از کاخانه‌ها نمی‌خرند و این واحدها به ناچار مجبور به فروش این محصول به گاوداری‌ها با قیمت پایین هستند.

خرید تضمینی پنبه توسط سازمان تعاون روستایی شفاف نیست

رئیس هیأت‌مدیره صندوق پنبه کشور خرید تضمینی پنبه توسط سازمان تعاون روستایی را غیرشفاف دانست و تأکید کرد: قیمت تمام‌شده هر کیلوگرم پنبه با احتساب قیمت تضمینی سه‌هزار و 200 تومانی و افزایش 2.7 برابری آن پس از تبدیل شدن به الیاف، به اضافه پرداخت هزینه 500 تومانی تصفیه و 120 تومانی بسته‌بندی به کارخانه 9 هزار و 260 تومان است.

پاک‌سرشت یادآور شد: قیمت هر کیلوگرم الیاف در بازار هشت‌هزار و 100 تومان است که نساجی‌ها با همین قیمت هم تمایلی برای خرید ندارند و سازمان تعاون روستایی برای دستیابی هرچه سریع‌تر به پول، مجبور به فروش الیاف پنبه به دلالان با قیمت حدود هفت‌هزار تومان، یعنی هر کیلوگرم دوهزار و 260 تومان پایین‌تر از قیمت تمام‌شده است که با محاسبه ضریب تبدیل یک‌سومی پنبه به وش، دولت از خرید تضمینی این محصول 750 تومان ضرر می‌کند و دلالان پس از احتکار الیاف پنبه، این محصول را با قیمت بالا به کارخانه‌های نساجی می‌فروشند.

پاک‌سرشت در پایان خاطرنشان ساخت: در راه‌حل دوم سازمان تعاون روستایی پنبه را با 100 درصد قیمت تضمینی از کشاورز خریداری و با تخفیف 15 درصدی به کارخانه‌ها بفروشد که البته وزارت جهاد کشاورزی تاکنون به این پیشنهادات جواب نداده است./

H-960524-03