عیسی کلانتری سکاندار سازمان حفاظت محیط زیست شد
مرد مدعی در کوزه افتاد
سرانجام عیسی کلانتری در میان موج مخالفتهای فعالان محیط زیست با حکم رئیس جمهور به عنوان رئیس سازمان حفاظت محیط زیست جانشین معصومه ابتکار شد. وی که در دولت یازدهم با حکم حمید چیت چیان وزیر نیرو به عنوان رئیس ستاد احیای دریاچه ارومیه برگزیده شده بود، حال سکاندار سازمانی شده است که وظیفه کنترل دستگاههای مختلف برای جلوگیری از تخریب سرزمین را به عهده دارد.
خبرگزاری کشاورزی ایران (ایانا)-لیلا مرگن:
سرانجام عیسی کلانتری در میان موج مخالفتهای فعالان محیط زیست با حکم رئیس جمهور به عنوان رئیس سازمان حفاظت محیط زیست جانشین معصومه ابتکار شد. وی که در دولت یازدهم با حکم حمید چیت چیان وزیر نیرو به عنوان رئیس ستاد احیای دریاچه ارومیه برگزیده شده بود، حال سکاندار سازمانی شده است که وظیفه کنترل دستگاههای مختلف برای جلوگیری از تخریب سرزمین را به عهده دارد. فعالان محیط زیست نگرانند عیسی کلانتری که دارای دکترای فیزیولوژی و بیوشیمی محصولات زراعی است، سدی که طی پنج دوره گذشته در سازمان محیط زیست مقابل ورود محصولات تراریخته و تولید آن در ایران کشیده شده بود را بشکند. از سوی دیگر انتصاب برخی وزرای کابینه، آنها را نگران کرده که دولت دوازدهم با وجود تکیه بر شعارهای زیست محیطی، با کمک کلانتری توسعه لجام گسیخته، بدون توجه به استانداردهای محیط زیستی را در دستور کار خود قرار دهد. در هر صورت در میان تمام این بیمها، عیسی کلانتری که قدرت خوبی در چانهزنی و جذب بودجه دارد، سکان سازمان محیط زیست را به دست گرفته و باید منتظر ماند و دید کلانتری که از برخی علمکردهای گذشتهاش ابراز پشیمانی کرده، آیا همچنان بر اظهارات خود پایبند هست یا خیر.
عیسی کلانتری یکی از توابین عملکرد گذشته خود است. وی که دولت هاشمی و خاتمی وزیر کشاورزی بود، پس از ادغام وزارت کشاورزی و جهاد سازندگی و تشکیل وزارت جهاد کشاورزی، تشکلی صنفی-سیاسی به نام خانه کشاورز را تشکیل داد و دبیر کل این مجموعه شد. وی که از چهرههای شناخته شده بخش کشاورزی است، امروز طی مراسم تودیع و معارفهای که در محل سازمان حفاظت محیط زیست با حضور اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور برگزار میشود، جایگزین معصومه ابتکار با سابقه 12 ساله سکانداری سازمان حفاظت محیط زیست میشود. کلانتری از آنجا که مدرک دکترایش مرتبط با کشاورزی است، هیچ سابقهای در زمینه مدیریت محیط زیست ندارد. وی در دوران حضورش در راس بخش کشاورزی، طرح طوبی را پایهگذاری کرد. در این طرح بخشهای وسیعی از جنگلهای زاگرس که در ابتدای مسیر زوال بودند، به اشخاص واگذار شد تا با کشت درختان مثمر تبدیل به باغ شوند. طرح، طوبی نام گرفت چون هدف آن کشت گونههایی نظیر زیتون و انجیر از میوههای بهشتی بود. بنیانگذار این طرح، یعنی کلانتری به دنبال خودکفا کردن ایران در تامین روغن مورد نیاز خود بود و قصد داشت با تبدیل جنگل به باغ، روغن زیتون را وارد سفره مردم کند. اما این طرح نه تنها ایران را در روغن خودکفا نکرد بلکه منابع آب کشور را هم با مشکل مواجه کرد همچنین زمینه واگذاری اراضی ملی را به مردم فراهم کرد. فعالان محیط زیست عیسی کلانتری را عامل خشک شدن دریاچه ارومیه هم میدانند زیرا بخشی از توسعه باغات در حاشیه دریاچه، در زمان وی اتفاق افتاده و کلانتری مسبب ساخت میانگذر از سوی سمنها معرفی میشود. میانگذر دریاچه ارومیه با ایجاد اختلال در چرخش آب، بخشی از نگین شمالغرب کشور را نابود کرده است. عیسی کلانتری در سالهای اخیر با شدت یافتن خشکی دریاچه ارومیه نامهای به مقام معظم رهبری نوشت و نسبت به کوچ اجباری 6 میلیون نفر از مردم شمالغرب کشور در اثر خشک شدن دریاچه ارومیه هشدار داد. بعد از آن در مصاحبههای مختلف اعلام کرد که در مدیریت آب اشتباه کردهایم و در مستند مادرکشی، سیاستهای سدسازی در کشور را به نقد کشید. اما تمام این مواضع، سبب نشد فعالان محیط زیست وی را به عنوان چهرهای محیط زیستی بپذیرند زیرا دفاع قاطعانه وی از تولید محصولات تراریخته از نظر آنها نگران کننده است. در روزهایی که بحث خروج ابتکار از سازمان حفاظت محیط زیست مطرح بود، کمپینهای مختلفی تشکیل شد تا شخصیتهای دیگری سکاندار سازمان حفاظت محیط زیست شوند. با وجود تمام این تلاشها، سر انجام با گذشت چهار روز از خروج ابتکار و قرار گرفتن وی در سمت معاون رئیس جمهور در امور زنان، سکان سازمان حفاظت محیط زیست به عیسی کلانتری سپرده شد.
در انتظار اعلام برنامهها
سازمانهای مردم نهاد حوزه محیط زیست امیدهایشان با انتصاب کلانتری ناامید شده است. آنها بر این باورند که در صورت رای اعتماد مجلس به بیطرف به عنوان وزیر نیرو، وضعیت محیط زیست ایران از این وخیمتر خواهد شد. زیرا بیطرف با تکیه بر فعالیتهای سازهای و انتقال آب، قصد دارد نیازهای آبی کشور را تامین کند و سازمان حفاظت محیط زیست هم که تنها ترمز پیش روی وی بود، با حضور کلانتری همسو با بیطرف حرکت خواهد کرد. اما کارشناسان حوزه محیط زیست بر خلاف سمنها، شاید نگاه تعدیل شدهتری به انتخاب کلانتری دارند. مجید مخدوم رئیس سابق انجمن ارزیابی در گفتگو با ایانا، قضاوت درباره عملکرد کلانتری را کمی زود اعلام میکند.
وی میگوید: باید برنامههای کلانتری را دید. در حال حاضر نمیتوانم چیزی بگویم. کلانتری در دورههای مختلف خطا کرده و بعد خطایش را درست کرده است و دوباره خطا کرده است. باید ببینیم برنامهاش در حوزه محیط زیست چیست.
به کانال ایانا در تلگرام بپیوندید
مخدوم تاکید میکند: بر اساس گذشتهای که معاون رئیس جمهور داشته، نمیتوان دربارهاش قضاوت کرد. کلانتری این اواخر رویکردهای بهتری داشت ولی زیاد هم محیط زیستی نبوده است.
وی اضافه میکند: با توجه به حضور کلانتری در کابینه و داشتن سابقه پست وزارت،وی قدرت چانه زنی بیشتری دارد و میتواند از این منظر برای گرفتن اعتبارات خوب عمل کند. تجربه آن را هم دارد و چندین بار این کار را کرده است. این یک فرصت برای حوزه محیط زیست است
به اعتقاد مخدوم، نداشتن رشته مرتبط تهدیدی است که حضور کلانتری برای سازمان حفاظت محیط زیست دارد. البته عملکرد وی بستگی مستقیم به معاونانش دارد. باید چند روز بگذرد. با انتخاب معاونان معلوم میشود که عملکرد کلانتری چگونه خواهد بود.
ناامیدی از کلانتری
اما بهروز دهزاد اکولوژیست و استاد بازنشسته دانشگاه شهید بهشتی حضور کلانتری در سازمان حفاظت محیط زیست را یک تهدید توصیف میکند. به گفته وی اگرچه درباره عملکرد یک سازمان نمیتوان روی یک فرد زیاد تکیه کرد و کارها توسط یک گروه انجام میشود اما در مورد حضور کلانتری زیاد امیدوار نیست. خاطره خوبی هم از کارهایی که وی در ارتباط با محیط زیست در دوران وزارت خود انجام داده، در ذهن ندارد.
این اکولوژیست کلانتری را بنیانگذار و سازنده جاده میانگذر ارومیه معرفی میکند و ادامه میدهد: در آن موقع هرچه فریاد زدیم که این کار را نکنید، دریاچه خشک میشود، کلانتری فقط میخندیدند. من بر اساس چیزهایی که دیدهام، امیدی به وی ندارم. ما این همه کارشناس محیط زیست داریم. افراد با تجربهای بالا، اما نمیدانم چرا همچنان از چهرههای قدیمی استفاده میکنند. متاسفانه من زیاد خوشبین نیستم.
وی ادامه میدهد: شاید کلانتری بهتر از خانم ابتکار باشد. رئیس قبلی به تنها چیزی که نه علاقهای داشت و نه توجهی، محیط زیست بود. ابتکار معمولا میگفت اگر دست من بود، درِ سازمان محیط زیست را گل میگرفتم.
دهزاد به عملکرد کلانتری در ستاد احیای دریاچه ارومیه هم نقد دارد و معتقد است که بودجههای کلانی، بدون هیچ حساب و کتاب به احیای دریاچه ارومیه اختصاص داده شده و نتایج آن به هیچ کس ارائه نشده است.
وی اضافه میکند: عجیب است که دقیقا کسی که خودش میانگذر ارومیه را ساخته است، رئیس ستاد احیای دریاچه ارومیه میشود. این هم از شوخیهای روزگار است.
این استاد بازنشسته دانشگاه شهید بهشتی بیان میکند: در گذشته هم وقتی که کلانتری راجع به مسایل محیط زیست و بهخصوص مسایل آب اظهار نظر میکرد و آمار و ارقام میداد، من تا حدودی در ارتباط بودم و میدیدم، ولی نمیدانم چرا وقتی نگاهشان میکردم هیچ اعتمادی در رابطه با سازمان محیط زیست و مفهوم محیط زیست در کلانتری حس نمیکردم.
وی تاکید میکند: سازمان محیط زیست احتیاج به یک شخص غیر سیاسی دارد. شخصیتی که در ارتباط با مسایل محیط زیست شناخت داشته باشد. کسی که تمام زندگی و خواستهاش محیط زیست باشد. به محیط زیست اعتقاد داشته باشد. تا زمانی که شخصیت سیاسی برای این سازمان انتخاب شود، این سازمان کلاهش پس معرکه است و هم ما که کارشناسان محیط زیست هستیم وضعیتی بهتر از سازمان نخواهیم داشت.
دهزاد ادامه میدهد: شخصیتهای سیاسی به دنبال کارهای سیاسی و انتخابهای سیاسی میروند. رئیس سازمان باید برای 22 استان مدیر کل تعیین کند. هر کدام برای خودشان باید یک تیم درست کنند. مجموعه اینها است که واحدی را بهوجود میآورند که نتیجه آن حفاظت منابع و محیط زیست در مقابل چپاولگران و غارتگران خواهد بود.
وی درباره شائبه توسعه بیشتر و راحتتر برای پروژههای عمرانی در دوران حضور کلانتری در راس سازمان حفاظت محیط زیست، عنوان میکند: این مسئله بسیار محتمل است. داشتن تیم خوب یکی از الزامات است اما هماهنگی با سیاستهای دولت نیز در وضعیت محیط زیست خیلی مهم است. این سازمان به نحوی شکل گرفت که رئیس آن قدرت بیشتری نسبت به سایر وزرا داشت. رئیس سازمان محیط زیست معاون رئیس جمهور شد تا مثلا به وزارت کشاورزی بگوید که حق ندارد از سموم دفع آفات استفاده کند. یا به وزارت نیرو بگوید که نباید در برخی مناطق سد احداث کند. اما امروز عملا رئیس سازمان، قدرت چانهزنی در مقابل وزرا را ندارد و سازمان محیط زیست یکی از سازمانهای بیاثری است که رئیس جمهور به آن اعتقادی ندارد.
نگران کلانتری هستم
بر خلاف دهزاد، بیژن فرهنگ دره شوری کارشناس و فعال نامدار محیط زیست که فعالیتهای وی در زمینه حفاظت از نسل لاکپشتهای قشم و برنامههای سازندهاش در این رابطه را بسیاری از فعالان محیط زیست میشناسند، به شخص کلانتری امیدوار است اما وضعیت محیط زیست را در مرز بحران میداند و بر این باور است که با توجه به ساختار سیاستگزاری در کشور، کلانتری راه سختی پیش رو دارد.
وی در گفتگو با ایانا میگوید: من شخص کلانتری را دو بار دیدهام و یک بار با وی به کوه رفته و مفصل صحبت کردهایم. شخصیت فوقالعاده خوب و مهربان و دوست داشتنی دارد. ولی وضعیت محیط زیست خیلی خراب است. من نمیدانم کلانتری با چه امیدواری، پشتوانه و حمایتی این پست را قبول کرده است اما کار سختی را قبول کرده است و نگران آینده وی هستم.
دره شوری اضافه میکند: برای نجات محیط زیست به یک حمایت همه جانبه حکومتی نیاز داریم و خیلی بعید به نظر میرسد که این حمایت ایجاد شود.
وی در واکنش به سخنانی که درباره نگاه سازهای کلانتری مطرح میشود، با تکیه بر احساسش و تجربه ملاقات با کلانتری، عنوان میکند: وی آدم علاقمند به سرزمین و محیط زیست است. ولی با این سیستم حکومت، مجلس، ساختارهای مدیریتی، سازمان برنامه و بودجه ضعیف و هیچ کاره و آشوبی که در تصمیمگیریها وجود دارد، هر کس بهطور مستقل در هر جای کشور هر کاری دلش میخواهد انجام میدهد. از این نظر نگرانم که کلانتری کاری نتواند بکند و مختصر آبروی اجرایی که دارد، از دست بدهد.
سمنهای محیط زیستی معتقدند باید فاتحه سازمان حفاظت محیط زیست را با حضور کلانتری خواند اما این فعال نامدار محیط زیست خطاب به صاحبان این تفکر میگوید: اگر فعالان محیط زیست میخواستند فاتحه محیط زیست را بخوانند، باید از خیلی وقت پیش شروع میکردند. نه اینکه با آمدن کلانتری بخواهند برای محیط زیست فاتحه بخوانند. در حال حاضر میلیونها هکتار جنگل از بین رفته است. شمال ایران پر از زباله و نخاله شده است. سراسر ایران آبها خشکیدهاند، رودخانهها رفتهاند و خیلی تخریب انجام شده است.
وی معتقد است که خوشبختانه هنوز وضعیت محیط زیست ایران به وضعیت غیر قابل بازگشت نرسیده است و اگر عزم و اراده ملی ایجاد شود، هنوز هم میتوان برای محیط زیست ایران کاری انجام داد.
دره شوری کلانتری را گزینهای بهتر از ابتکار میداند اما ناامید است زیرا سیستم و حکومت علاقهای به حفظ محیط زیست ندارد. وی ادامه میدهد: کلانتری فردی پر انرژی، فعال و علاقمند به سرزمین است اما با این سیستم، به نظرم میآید نتوان کاری کرد.
L-960523-02
دیدگاه تان را بنویسید