سال نابارور صادرات را کاهش داد/ سرکوب نرخ ارز مانع تولید و تجارت پسته/ خطر جدی افزایش باقیمانده سموم برای صادرات پسته کشور در سال 96

آمار منتشره شده توسط گمرک ایران نشان می‌دهد در چهار ماهه نخست سال جاری حجم صادرات پسته 40 درصد کاهش داشته است. هرچند سال کشاورزی محصول پسته از مهرماه آغاز و تا شهریورماه ادامه دارد و باید این زمان را مبنای درست تحلیل و قضاوت درباره شرایط تولید و بازار صادراتی این محصول قرار داد اما کاهش حدود نیمی از حجم صادراتی این محصول پراهمیت در چهار ماهه نخست سال 96 عدد کوچکی نیست که بتوان به‌سادگی از کنار آن گذشت. دلایل متفاوتی برای افت شدید حجم صادرات پسته از سوی کارشناسان مطرح می‌شود، برخی این کاهش را به تولید و عوامل مؤثر بر آن نسبت می‌دهند، اما برخی دیگر تأثیر سیاست‌های ادامه‌دار پپولیستی و رفاه‌نگر دولت‌ها را دلیل حال ناخوش کنونی بازار و صادرات این محصول مزیت‌دار کشور می‌دانند.

محمد صالحی، تاجر و عضو انجمن پسته ایران امروز در گفت‌وگو با خبرنگار ایانا یکی از کارشناسانی است که مهم‌ترین دلایل افت شدید صادرات این محصول را کاهش تولید می‌داند و می‌گوید: سال 95 سال نابارور محصول پسته بود به همین دلیل در ماه‌های پایانی سال زراعی این محصول با کمبود عرضه روبه‌رو شد و صادرات کاهش پیدا کرد.

وی می‌افزاید: بر اساس تقویم زارعی یک سال در میان تولید در باغ‌های پسته کاهش می‌یابد و سال زراعی جاری پسته نیز سال کاهش تولید بوده است.

صالحی با اشاره به پیش‌بینی انجمن پسته ایران برای افزایش تولید در سال 96، گفت: میزان تولید پسته در سال 94، 210 هزار تن، در سال 95، 153 هزار تن بود و انجمن پیش‌بینی کرده است که میزان تولید در سال 96 به 235 هزار تن برسد.

وی در پاسخ به این پرسش که این افزایش تولید چه تأثیری بر وضعیت بازار صادراتی و قیمت این محصول در سال زراعی آینده دارد، اظهار می‌دارد: افزایش تولید همراه با افزایش حجم صادرات خواهد بود، اما با توجه به اینکه شرایط حاکم بر بازار پسته ایران نزدیک به شرایط بازار آزاد است در قیمت‌ها تغییری نخواهم داشت.

عضو انجمن پسته ایران ضمن هشدار نسبت به افزایش استفاده از سموم بی‌کیفیت در سال زراعی 96 یکی از عوامل احتمالی تأثیرگذار در بازار صادراتی سال زراعی آینده پسته را افزایش باقیمانده سموم در این محصول عنوان می‌کند.

صالحی با تأکید بر اینکه افزایش استفاده از سموم نامرغوب خطر جدی برای صادرات محصولات کشاورزی است، بیان می‌کند: در سال زراعی 96 به دلایلی که باید کارشناسی شود سموم رایج پاسخگوی آفات نبودند و باغداران مجبور به استفاده از سموم قوی‌تر و نامرغوب شدند که باقی سموم در محصول را افزایش می‌دهد و برای صادرات ما مشکل‌ساز خواهد شد.

وی قیمت امروز هر کیلوگرم پسته ایران در بازار جهانی را هشت تا 8.5 دلار عنوان کرد و گفت: این قیمت با توجه به افزایش حجم عرضه پسته آمریکا به بازار قابل قبول است.

به کانال ایانا در تلگرام بپیوندید

اما فرهاد آگاه، عضو هیأت‌مدیره انجمن پسته ایران، در گفت‌وگو با ایانا شرایط کنونی حاکم بر تولید و بازار محصولات کشاورزی را بیش از آنکه تحت تأثیر نوسانات تولید بداند ناشی از سیاست‌های اشتباه پولی و ارزی دولت‌ها عنوان می‌کند. وی معتقد است سرکوب قیمت ارز باعث شده تا قیمت ارز نسبت به ارزش واقعی آن فاصله بگیرد.

وی می‌گوید: با فاصله گرفتن قیمت ارز از نرخ ذاتی خود، هر روز سهم پسته ایرانی از بازارهای جهانی کمتر می‌شود؛ چرا که هزینه‌های تولید افزایش و رقابت‌پذیری کاهش می یابد.

آگاه می‌افزاید: ادامه کاهش قیمت‌های جهانی پسته به‌دلیل ورود حجم زیادی از محصول پسته آمریکا به بازار جهانی در کنار سرکوب ارز بسیاری از تولیدکنندگان و تجار را زمین‌گیر خواهد کرد.

وی این سیاست‌ها را سیاست پوپولیمسی و رفاه‌طلبی توصیف می‌کند و ادامه می‌دهد: به‌جز ونزوئلا هیچ کشور دیگری در جهان این نوع سیاست را در مقابل تولید خود ندارد، سیاست همه کشورهای جهان حمایت از تولید و تولیدکننده است؛ به‌طور مثال کشور چین به بهای پایین نگه داشتن ارزش پول داخلی به‌دنبال حمایت و رونق تولید و صادرات خود است.

این عضو انجمن پسته ایران برای فهم بهتر موضوع مثالی می‌زند و می‌گوید: به طور مثال در حال حاضر و با قیمت کنونی ارز ، برای تولید هر کیلوگرم پسته در کشور حدود شش دلار هزینه می‌شود اگر قیمت دلار از حالت سرکوب خارج و واقعی شود هزینه تولید هر کیلوگرم پسته 4.6 دلار خواهد شد که قدرت رقابت‌پذیری بالاتری در بازار جهانی دارد.

به گفته آگاه، ادامه این وضعیت نتیجه جز کاهش صادرات، کاهش رقابت‌پذیری تولید ملی، سردرگمی تولیدکننده و تجار و در نهایت هدر رفت دلارهای نفتی را برای کشور نخواهد داشت.

وی در پایان تأکید می‌کند: 60 درصد تولید و بازار پسته آمریکا در اختیار یک شرکت است و هر آنچه برای بازار پسته آمریکا رقم می‌خورد تحت تأثیر این شرکت بزرگ است، اما در ایران به‌دلیل تعدد تولیدکنندگان و تجار شرایط حاکم بر بازار پسته نزدیک به بازار آزاد است در نتیجه نمی‌توان شرایط حاکم بر بازار این محصول در ایران را به گردن بخش خصوصی انداخت و ریشه مشکلات را باید در سیاست‌های بخش دولتی جستجو کرد./

G-960521-01