نقش سازمانهای مردمنهاد در توسعه پایدار روستایی
فاطمه پاسبان. کارشناس کشاورزی
شرق : «سازمانهای غیردولتی» یا «سازمانهای مردمنهاد» که به اختصار با «NGO» یا «سمن» نشان داده میشوند، در توسعه پایدار نقش مهمی دارند. فعالیت و حضور آنان در موضوعات مختلف بخش کشاورزی نیز باعث شده در جهان نقش و جایگاه مهمی در راستای اهداف توسعه پایدار این بخش داشته باشند. مثال بارز درباره نقش سازمانهای غیردولتی در توسعه روستایی و کاهش فقر را میتوان بانک گرامین نام برد که مؤسس آن محمد یونس، در سال ٢٠٠٦ جایزه صلح نوبل را به خاطر فعالیت در زمینه کاهش فقر از آن خود کرد. این بانک که به بانک فقرا و بانک روستایی معروف است، وام و اعتبارات خُرد به میلیونها انسان محروم و آسیبپذیر در بنگلادش و سایر نقاط داده است تا در بهبود شرایط زندگی آنها تأثیرگذار باشد. این بانک در ٥٠ هزار روستای بنگلادش فعالیت دارد و پنج میلیون نفر عضو آن هستند. باور این بانکدار گروههای محروم و بنیانگذار وامهای کوچک، این است که حتی فقیرترین مردم، هم انگیزه و هم خلاقیت لازم را برای شروع تجارتهای کوچک دارند و میتوانند در توسعه و بهبود شرایط خود نقش داشته باشند. در هندوستان بیش از یک میلیون گروه مختلف در امر «توسعه محلی» فعال هستند. در اروپای شرقی صد هزار سازمان غیردولتی در فاصله سالهای ١٩٩٥-١٩٩٨ تشکیل شده است. در بنگلادش که به کشور سازمانهای غیردولتی معروف است (بیشتر آنها کار خود را به صورت سیستمهای تعاونی شروع کردند)، حدود پنج هزار سازمان متعهد شدهاند تا در برنامههای سوادآموزی فعالیت کنند. بهاینترتیب، یک کودک بنگلادشی از بخت بیشتری برای سوادآموزی در این سازمانها برخوردار میشود تا در آموزشوپرورش دولتی. در چین نزدیک به ٢٠٠ هزار و در آمریکا حدود دو میلیون NGO فعالیت میکنند. در سریلانکا جنبش تعاونی پسانداز و اعتبار، بیش از ٧٠٠ هزار عضو دارد.در موزامبیک سازمانهای غیردولتی در بخش بهداشت بهتدریج جانشین دولت شدهاند.
حدود ٤٠ درصد از مراقبتهای بهداشتی در کنیا از طریق سازمانهای غیردولتی صورت میگیرد. در بنگلادش دولت مسئولیت واگذاری بخشی از اراضی جدید خلیج بنگال را به سازمانهای غیردولتی تفویض کرده است (سلطانیعربشاهی). در تایلند در سال ١٩٧٩ یک مرکز غیردولتی داوطلبانه برای توسعه روستایی و هماهنگی فعالیتهای سازمانهای دولتی و غیردولتی در توسعه روستایی، ایجاد شد که اندیشهها و تجارب این سازمانها بر سیاستها و برنامههای دولت تأثیر گذاشته است و در برخی موارد، بهعنوان الگوهای توسعه،پذیرفته شدهاند (سعیدی). در بخش گردشگری هم میتوان ردپای کارآمدی از سازمانهای غیردولتی یافت که از آن جمله میتوان به پروژه شهر تاریخی دویرت در جنوب تونس اشاره کرد؛ دویرت شهری باستانی با طبیعت گرموخشک است که قدمت آن به هزاران سال پیش برمیگردد. تشکلی غیردولتی به اسم اختصاری ASNAPED برای احیای اقتصاد و روش زندگی، حفاظت از محیط زیست و به دلایل تاریخی، باستانشناسی و فرهنگی، فعالیت خود را در دویرت آغاز کرد. اولین هدف این تشکل، حفظ مهمترین بخشهای شهر باستانی مانند مسجد، آبانبارهای قدیمی و غارهای عصر حجر در مجاورت آن بود. نقش تشکل در این برنامه مشخصکردن منابع مالی، جمعآوری سرمایه و هدایت امور اجرائی پروژه و بهعنوان رابط و میانجی بین اعضای مختلف پروژه مانند جمعیت محلی، اختیارات دولتی، تشریک مساعی تشکلها و سازمانها، بنگاههای پولی و وقفکنندگان است. از طرفی تشکل تلاشهایی در راستای متقاعدکردن یونسکو به ثبت دویرت بهعنوان یک اثر جهانی کرده است و مقامات دولتی منطقه را به مداخله و حمایت از روستا از طریق گنجاندن آن در بسته تورهای گردشگری، ترغیب کرده است. از دیگر تلاشهای تشکل، ایجاد تنوع در منابع درآمدی منطقه نظیر توسعه اکوتوریسم است. نمونههای بسیاری در جهان، حاکی از نقش مهم سازمانهای غیردولتی در توسعه پایدار روستایی است. توجه به تجربیات نشان میدهد دولت در کنار سازمانهای دولتی، با بسترسازی مناسب و حمایت منطقی و پاسخگو، شکلدادن ارتباطات و تعامل سازنده، زمینه کارآمدی و پایداری این سازمانها را برای حرکت به سمت اهداف توسعه فراهم کرده است.
دیدگاه تان را بنویسید