سهم 13 درصدی ایران از تولید خرمای جهان/ جای خالی نظام نوآوری در عرصه علم و دانش کشاورزی

17 درصد سطح زیر کشت خرمای جهان به ایران اختصاص دارد، اما فقط 13 درصد تولید این محصول در ایران انجام می‌شود.

به گزارش خبرنگار ایانا، رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی در همایش بین‌المللی کشت بافت خرما با بیان اینکه عوامل زیادی در بخش کشاورزی مؤثر هستند، گفت: مهم‌ترین این عوامل آب، خاک و ذخایر ژنتیکی هستند که کشور ما در این زمینه‌ها با چالش‌های متفاوتی روبه‌رو است.

اسکندر زند افزود: سرمایه، بازار و نیروی ماهر انسانی و همچنین تکنولوژی عواملی هستند که می‌توانند چالش‌های به‌وجود آمده را جبران کنند.

وی با بیان اینکه افزایش سرمایه و دانش در افزایش میزان تولیدات کشاورزی مؤثر است، عنوان کرد: برخی کارشناسان معتقدند که به‌دلیل بحران منابع آب و خاک و کمبود ظرفیت کشاورزی که در کشور وجود دارد، باید میزان تولید محصولات کشاورزی را کاهش داد، اما برخی دیگر بر این باورند که کمبود در این عوامل را می‌توان با افزایش سرمایه، دانش و تکنولوژی جبران کرد.

زند با تأکید بر اینکه نظر دسته دوم کارشناسان درست‌تر است، ادامه داد: اهداف کشاورزی در جهان امروز با تکیه بر جذب سرمایه‌گذاری و توسعه دانش امکان‌پذیر شده است.

وی اهداف مهم بخش کشاورزی در هزاره سوم را کاهش فقر، افزایش درآمد، امنیت غذایی و پایداری اکوسیستم برشمرد و بیان کرد: در گذشته بیشتر از هر چیز به کاهش فقر با افزایش تولید فکر می‌شد. در حالی که امروزه دو موضوع کیفیت تولید و پایداری اکوسیستم مورد توجه قرار گرفته است و این امر کار را در بخش کشاورزی نسبت به گذشته سخت‌تر کرده است.

معاون وزیر جهاد کشاورزی با اشاره به نقش شرکت‌های دانش‌بنیان در بهبود و ارتقاء کیفیت تولید کشاورزی یادآور شد: کشاورزی دانش‌بنیان به افزایش درآمد، تأمین امنیت غذایی و پایداری اکوسیستم که مهم‌ترین اهداف در صنعت کشاورزی است، می‌انجامد.

زند سه رکن اصلی برای رسیدن به این اهداف را انجام تحقیقات مستمر، توسعه نظام دانش، اطلاعات و نوآوری برشمرد و تأکید کرد: نظام تحقیقات در کشور ما 100 ساله است، اما در زمینه دانش و اطلاعات کارهای زیادی باقی مانده است که باید انجام شود.

وی اظهار کرد: در ایران همواره تمامی بخش‌ها با مشکل تحقیق و دانش روز روبه‌رو هستند؛ گاهی نیز مشکل اصلی ما نظام نوآوری در دانش بوده است که تحقق اهداف را دچار مشکل می‌کند.

زند با اشاره به اهداف وزارت جهاد کشاورزی در افق 1404 برای توسعه کشت خرما خاطرنشان ساخت: توسعه سطح زیر کشت خرما به مساحت 22 هزار و 865 هکتار، اصلاح نخلستان‌های درجه دو به وسعت 4.8 هکتار و جایگزینی نخلستان‌های درجه سه به مساحت 1.6 هکتار ازجمله این اهداف است که برای رسیدن به آن‌ها نیاز به 12 میلیون پاجوش است.

به گفته وی، روش کشت بافت به دلایل مزیت‌هایی که دارند برای تحقق این اهداف ارجحیت بالایی نسبت به روش‌های دیگر دارد که مورد تأیید وزارت جهاد کشاورزی نیز است.

رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی با بیان اینکه استفاده از این روش نیز بدون چالش نیست، اضافه کرد: اختلالات رویشی و زایشی در روش کشت بافت ازجمله کتولگی، پیش‌رس بودن، سفیدی برگ‌ها و... چالش‌هایی هستند که در استفاده از نهال‌های حاصل از روش کشت بافت دیده شده است.

زند همچنین گفت: با توجه به هزینه بالای احداث نخلستان‌های تجاری، مراقبت‌های چندین‌ساله و همچنین مدت‌زمان مورد نیاز برای رسیدن به محصول، وجود هرگونه مشکل رویشی و زایشی در نخلستان‌ها می‌تواند خسارات جبران‌ناپذیری به نخلداران، امنیت غذایی و اقتصاد کشور وارد کند.

وی از آماده‌سازی سامانه شرکت‌های دانش‌بنیان خبر داد و افزود: در راستای سیاست‌های حمایتی وزارت جهاد کشاورزی از بخش خصوصی به‌زودی از سامانه شرکت‌های دانش‌بنیان رونمایی خواهد شد.

زند اظهار امیدواری کرد تا پایان برنامه ششم، وزارت جهاد کشاورزی به تمام اهداف خود در برنامه توسعه و اصلاح نخلستان‌های کشور دست پیدا کند.

شایان ذکر است، همایش بین‌المللی یک‌روزه کشت بافت خرما امروز در سالن همایش‌های مرکز آموزش عالی امام خمینی (ره) کرج با حضور اسکندر زند، معاون وزیر جهاد کشاورزی و رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، متخصصان ایرانی و عمانی و دانشجویان برگزار شد./

G-960420-02