رکوردزنی تولیدات کشاورزی در سال‌های خشکسالی

عملکرد بخش کشاورزی در چهار سال گذشته مثبت بود. حتی در سالی که همه بخش‌های اقتصادی در رکود بود؛ این بخش با 110 میلیون تن تولید محصول، 1/6 درصد افزایش عملکرد داشته است.
کشاورزی ایران وابستگی شدیدی به آب دارد. چه تولیداتی که به روش آبیاری به عمل می‌آید و چه آن دسته از محصولاتی که به صورت دیم، نگاه‌شان به آسمان است؛ تحت تاثیر مستقیم میزان بارش سالانه هستند. در سال 1394 با وجود آنکه بارش‌ها 2/9 درصد کم شد؛ اما تولیدات افزایش یافت. پس از شیب نزولی عملکرد این بخش در دولت دهم که در سایه آمارسازی‌ها پنهان مانده بود؛ در چهار سال گذشته بهبود را تجربه کرد.
بر اساس آمار شرکت مدیریت منابع آب ایران، حجم کل ریزش‌های جوی از مهرماه 1393 تا پایان شهریور 1394 معادل 197 میلیمتر بود که در مقایسه با میانگین دوره بلندمدت 9/18 درصد و در مقایسه با سال آبی گذشته 2/9 درصد کاهش را نشان می‌دهد. بر اساس اطلاعات وزارت جهادکشاورزی، مجموع تولید محصولات کشاورزی شامل محصولات زراعی، باغی، دامی و شیلات در سال 1394 معادل 5/110 میلیون تن بود که نسبت به سال 1393 معادل 1/6 درصد افزایش داشته است. در سال 1394، کل ارزش و حجم معاملات محصولات کشاورزی در بورس کالای ایران به ترتیب حدود 4/9 هزار میلیارد ریال و 764 هزار تن بود که در مقایسه با سال گذشته به ترتیب 1/477 و 3/506 درصد افزایش نشان می‌دهد. در سال مورد بررسی بالاترین سهم از حجم مبادلات محصولات کشاورزی به میزان 1/67 درصد به ذرت اختصاص داشت. به دلیل افزایش حجم مبادلات کالاهای کشاورزی در بورس کالای ایران، سهم کالاهای کشاورزی مبادله شده از کل مبادلات در این تالار از 5/0 درصد در سال 1393 به 3/3 درصد در سال 1394 افزایش یافت.
ضریب خوداتکایی غلات 3/59 درصد
بررسی ساختار تولید، واردات و صادارت غلات شامل گندم، برنج، جو و ذرت در کشور نشان‌دهنده آن است که متوسط ضریب خوداتکایی غلات عمده در سال‌های 1387 تا 1394 معادل 3/59 درصد است. وابستگی کشور به واردات غلات موجب شده است که در سال‌های 1387 تا 1394 به طور متوسط سالانه حدود 3/4 میلیارد دلار ارز جهت واردات غلات اختصاص یابد. ضریب خوداتکایی دو محصول گوشت قرمز و گوشت مرغ از شرایط مناسبی برخوردار است به طوری که در سال‌های 1387 تا 1394 به طور متوسط به ترتیب 87 و 6/99 درصد نیاز داخلی از محل تولید داخل تامین شده است. بررسی وضعیت عملکرد تولید و تجارت دانه‌های روغنی و فرآورده‌های آن در سال‌های اخیر نشان می‌دهد که ضریب خوداتکایی در تولید دانه‌های روغنی، کنجاله دانه‌های روغنی و روغن نباتی خام در سطح پایین‌ قرار دارد و عمده نیاز کشور از طریق واردات تامین می‌شود به طوری که در سال‌های 1387 تا 1394 به طور متوسط به ترتیب تنها 5/39، 1/31 و 23 درصد از دانه‌های روغنی، انواع کنجاله دانه‌های روغنی و روغن نباتی خام از محل تولید داخلی تامین شده است. شرایط مزبور سبب شده است که به طور متوسط سالانه سه میلیارد دلار ارز جهت واردات دانه‌های روغنی و فرآورده‌های آن اختصاص یابد.
در سال 1394 کل مبلغ تسهیلات پرداختی شبکه بانکی به بخش کشاورزی معادل 2/352 هزار میلیارد ریال بود که در مقایسه با سال قبل 7/37 درصد افزایش نشان می‌دهد. بر این اساس در سال 1394، بخش کشاورزی 4/8 درصد از تسهیلات پرداختی به کل بخش‌های اقتصادی را به خود اختصاص داد. در این سال با هدف خروج غیرتورمی از رکود، 8/67 درصد از تسهیلات پرداختی شبکه بانکی به بخش کشاورزی با هدف تامین سرمایه در گردش مورد نیاز فعالان اقتصادی این بخش صورت گرفت.
38 هزار میلیارد تومان وام به کشاورزان پرداخت شد
بر اساس گزارش بانک کشاورزی، در سال 1394 این بانک مبلغ 8/380 هزار میلیارد ریال تسهیلات به بخش‌های دولتی و غیردولتی اقتصاد پرداخت کرد که نسبت به سال گذشته 7/10 درصد افزایش نشان می‌دهد. از این میزان 88 درصد شامل پرداخت‌های تکلیفی بود و بقیه از محل تسهیلات تکلیفی، وجوه اداره شده و قراردادها پرداخت شد. 2/86 درصد از تسهیلات پرداختی بانک کشاورزی به بخش کشاورزی و فعالیت‌های مرتبط و بقیه به سایر بخش‌ها اختصاص یافت.
در سال 1394 به ترتیب 64 و 1/26 درصد از تسهیلات بانک کشاورزی در قالب عقود مشارکت مدنی و فروش اقساطی پرداخت شد. در سال زراعی 1393 تا 1394 با هدف حمایت موثرتر از بخش کشاورزی، قیمت تمام محصولات زراعی مشمول خرید تضمینی نسبت به سال زراعی قبل با افزایش مواجه شد. بیشترین میزان افزایش قیمت خرید تضمینی مربوط به چغندرقند و برگ سبز چای بود که به ترتیب از افزایش 6/28 و 1/21 درصدی نسبت به سال قبل برخوردار شدند. بر اساس آمارهای مقدماتی کل غرامت پرداختی بابت خسارت‌های وارده به کشاورزان در سال زراعی 1393 تا 1394 با 5/33 درصد افزایش نسبت به سال زراعی قبل به 8/11 هزار میلیارد ریال بالغ شد که بخش باغات و زراعت به ترتیب با 5/49 و 7/36 درصد، بیشترین سهم از غرامت پرداختی را به خود اختصاص دادند. در این سال بخشی از این غرامت پرداختی از محل حق بیمه پرداختی توسط کشاورزان و بخشی دیگر توسط دولت و در صورت عدم پرداخت به موقع توسط دولت، توسط بانک کشاورزی تامین می‌شود. در جهت حمایت از صندوق بیمه کشاورزی و در راستای عمل به بند (ش) ماده 224 قانون برنامه پنجم توسعه مبلغ 10 هزار میلیارد ریال و بر اساس قانون بودجه سال 1394 کل کشور مبلغ 1500 میلیارد ریال از محل اعتبارات ردیف‌های متفرقه، مقرر شد در مجموع مبلغ 5/11 هزار میلیارد ریال به صندوق بیمه کشاورزی اختصاص یابد.

منبع : اعتماد