بازنشر یک شوک/ شبکه‌های اجتماعی در شب درگذشت آیت‌الله /حالا می‌توانم راحت بمیرم

اعتماد: این جمله آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی شب گذشته، بارها و بارها در گروه‌های تلگرامی، شبکه‌های اجتماعی و سایت‌های اینترنتی منتشر شد. جمله‌ای که او در اشاره به انتخابات سال ٩٢ ریاست‌جمهوری و انتخابات سال 94 مجلس شورای اسلامی و خبرگان رهبری گفته بود، در دست کاربران شبکه‌های اجتماعی تبدیل شد به تیتر اصلی خبر درگذشت او. از حدود ساعت 7 عصر دیروز خبر انتقال رییس مجمع تشخیص نظام به بیمارستان شهدای تجریش اول آرام‌آرام در فضای مجازی دست به دست شد و تا جدی شدن خبر، دیگر شایعاتی مبنی بر احتمال درگذشت او هم از سوی برخی خبرنگاران حاضر در توییتر به چشم می‌خورد. قبل از ساعت 8 شب این شایعات دیگر تبدیل به خبر قطعی شدند و هم‌زمان واکنش‌ها به درگذشت رییس‌جمهور پیشین ایران چنان شدت گرفت که هشتگ #هاشمی_رفسنجانی اول در رتبه چهارم ترندهای جهانی قرار گرفت و بعد خودش را تا رتبه دوم بالا کشید. جدا از بیانیه‌ها و انتشار پیام‌های تسلیت، بسیاری از کاربران در انتظار بودند تا به محض انتشار پیام‌های سیاستمداران و مدیران در فضای مجازی آنها را دست به دست بچرخانند. یکی از توییت‌هایی که بیشتر از همه بازخورد داشت توییت رییس‌جمهور بود که پیش از آن خبر رسیده بود که با چشمانی اشک‌بار بیمارستان شهدای تجریش را ترک کرده است. حسن روحانی در توییتر خود نوشت: «روح بزرگ‌مرد انقلاب و سیاست، مظهر صبر و استقامت به آسمان عروج کرد.» غلامعلی حداد عادل هم که از نخستین چهره‌هایی بود که در گفت‌وگوی تلفنی با بخش خبری سیما در خصوص درگذشت آیت‌الله هاشمی صحبت کرده بود، از نخستین کسانی بود که صفحه توییتر خود را با تسلیت به رهبری و ملت ایران به‌روز کرد. معصومه ابتکار، معاون رییس‌جمهور و رییس سازمان محیط‌زیست، رحمتاله حافظی، عضور شورای شهر تهران و محمود صادقی، نماینده مجلس هم از جمله چهره‌هایی بودند که در توییتر پیام تسلیت خود را منتشر کردند. صادقی در پیام تسلیت خود به مساله ردصلاحیت او در انتخابات ریاست‌جمهوری هم اشاره کرد و در وصف او نوشت: «سیاستمداری بی‌بدیل که شکوه سیاست‌ورزی را در واکنش کریمانه به ردصلاحیت ناباورانه‌اش نشان داد.» علی مطهری، نماینده مجلس هم در صفحه خود نوشت: «رحلت آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی، مردی که در سال‌های اخیر به خوبی با آفات و آسیب‌های انقلاب اسلامی مبارزه کرد، بر امت اسلام تسلیت باد.»اما توییتر تنها محدود به پیام‌های مسوولان ایرانی نبود، برخی از سیاستمداران بین‌المللی هم در این شبکه اجتماعی به درگذشت آیت‌الله هاشمی اشاره کردند. نخست وزیر هند در توییتر خود درگذشت آیت‌الله هاشمی را تسلیت گفت و نوشت: «از طرف 25/1 میلیارد نفر مردم هند درگذشت اکبر هاشمی‌رفسنجانی را به مردم ایران تسلیت می‌گویم.» عبدالله گل، رییس‌جمهور سابق ترکیه هم نوشت: «از شنیدن خبر درگذشت رییس‌جمهور رفسنجانى بسیار متاسف شدم. خدا رحمتش کند. گری لوییس، نماینده سازمان ملل در ایران هم با انتشار عکسی از دیدار رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام با قائم‌مقام دبیرکل سازمان، توییتر خود را با این پیام به‌روز کرد: «خانواده سازمان ملل در ایران درگذشت رییس‌جمهور اسبق آیت‌الله رفسنجانی را تسلیت می‌گوید.»اینستاگرام هم بلافاصله پس از انتشار خبر درگذشت هاشمی‌رفسنجانی، پر شد از عکس‌های قدیم و جدید او. چهره‌های مختلف سیاسی، ‌هنری و ورزشی خیلی زود به انتشار این خبر واکنش نشان دادند. سیدحسن خمینی با انتشار عکسی قدیمی از هاشمی که در میان امام و حاج‌ احمد خمینی نشسته بود با پیام «انّا لله و انّا الیه راجعون» به ابراز تاسف از درگذشت او پرداخت. محمود واعظی، وزیر ارتباطات هم در زیر عکسی که از او منتشر کرده بود نوشت: «آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی نقش بی‌بدیلی در پیروزی انقلاب اسلامی و پیشرفت و توسعه کشور داشتند، فقدان این مرد بزرگ ضایعه‌ای جبران‌ناپذیر برای ایران اسلامی است، تسلیت کمترین واژه برای این غم جانکاه است.» کاربران شبکه‌های اجتماعی با نوشته‌های مختلف به خبر درگذشت هاشمی‌رفسنجانی واکنش نشان دادند. نوشته‌های بخش گسترده‌ای از کاربران ترکیبی از اندوه بود و ترس. بسیاری از کسانی که ناباورانه این خبر را دست به دست می‌کردند از این می‌گفتند که درگذشت آیت‌الله هاشمی که نقش پررنگی در انتخابات سال 92 داشت، حالا و تنها چند ماه مانده به انتخابات دوره دوازدهم فقدان بزرگی برای اصلاح‌طلبان و گروه‌های اعتدال‌گرا به شمار می‌رود. سوال اصلی که در قالب‌ها و با لحن‌های مختلف در میان کاربران تکرار می‌شد این مضمون را داشت: «پس از هاشمی تکلیف چه خواهد بود؟» یکی از کاربران توییتر دلیل این اضطراب و ترس از نبودن هاشمی را اینگونه شرح داد: « فکر می‌کنم دلیل این ترس و دلهره یا شوک این باشد که ما به ویژه نسل بعد از انقلاب، عادت به ایران بدون هاشمی‌رفسنجانی نداریم، فردی که همیشه بود!»لابه‌لای تسلیت‌ها و اظهارنظرها، اخبار لحظه به لحظه از زمان اعلام درگذشت رییس‌جمهور سابق تا انتقال پیکر او به جماران از طریق شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌شد، کانال‌های خبری تلگرامی و گروه‌های دوستانه و خانوادگی پر شدند از عکس گریه فرزندان هاشمی در رثای پدر، تجمع مردم در مقابل بیمارستان شهدای تجریش، پررنگ شدن تدابیر امنیتی در حوالی جماران، حضور چهره‌های سیاسی در جماران و حضور مهدی هاشمی در حلقه نیروی انتظامی در مقابل بیمارستان. پس از قطعی شدن خبر درگذشت او، این پیام بسیار در میان گروه‌های مختلف دست‌به دست چرخید: «بنز مرحوم آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی خالی و بدون ‌سرنشین بیمارستان شهدای تجریش را ترک کرد.»