2017 سال جهانی "گردشگری پایدار: ابزاری برای توسعه" نام گرفت

با توجه اهمیت گردشگری پایدار، مجمع عمومی سازمان ملل سال 2017 میلادی را به‌عنوان سال جهانی "گردشگری پایدار: ابزاری برای توسعه" ( International Year of Sustainable Tourism for Development ) اعلام کرد.

این نامگذاری با پنج هدف اصلی، رشد اقتصادی پایدار و فراگیر، شمول اجتماعی، کاهش فقر و اشتغال، بهره‌وری منابع، تغییرات اقلیمی و حفاظت از محیط زیست، ارزش‌های فرهنگی، میراث و تنوع و درک مشترک، صلح و امنیت انجام شده است.

این عنوان فرصتی است بی‌نظیر برای کمک بیشتر گردشگری به تحقق مفهوم پایداری (از هر سه جنبه اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی) و باعث می‌شود آگاهی عمومی نسبت به ابعاد صنعتی که ارزش حقیقی آن اغلب دست‌کم گرفته می‌شود، افزایش یابد. آژانس تخصصی سازمان ملل متحد در زمینه گردشگری ( UNWTO )، در راستای این ابتکار عمل، با همکاری دولت‌ها، نهادهای مرتبط با سازمان ملل متحد، دیگر سازمان‌های بین‌المللی و منطقه‌ای و سایر دست‌اندرکاران ذی‌ربط به دنبال پیشبرد و اجرایی کردن هر چه بهتر این سال بین‌المللی است.

گردشگری یکی از صنایع رو به رشد جهان است و منبع مهمی برای کسب درآمد بسیاری از کشورها محسوب می‌شود. صنعت گردشگری با تمرکز ویژه بر مردم، از طریق ایجاد مشاغل مختلف، به جوامع محلی حیاتی دوباره می‌بخشد، اما گردشگری پایدار از تمرکزی دوباره و سازگاری آن با شرایط موجود می‌گوید. باید بین محدودیت‌ها و استفاده از منابع توازنی یافت که تغییرات مداوم، نظارت و برنامه‌ریزی به ما این اطمینان را بدهد که گردشگری را می‌توان مدیریت کرد. جنبه‌های اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی توسعه پایدار باید شامل منافع همه ذی‌نفعان ازجمله مردم بومی، جوامع محلی، بازدیدکنندگان، صنعت و دولت باشد. گردشگری بسان سایر اشکال توسعه ممکن است باعث مشکلاتی شود مانند عدم تمرکز محلی، از دست دادن میراث فرهنگی، وابستگی اقتصادی و تخریب محیط زیست. یادگیری درباره تأثیرات گردشگری باعث شده است که بسیاری از مردم مسئولانه‌تر به‌دنبال تعطیلات باشند و به اشکال مختلف گردشگری جایگزین یا گردشگری پایدار روی آورند مانند گردشگری مبتنی بر طبیعت، اکوتوریسم و گردشگری فرهنگی. در حال حاضر گردشگری پایدار آنقدر مورد توجه قرار گرفته است که برخی می‌گویند آنچه که ما در حال حاضر به آن گردشگری "جایگزین" می‌گوییم "جریان اصلی گردشگری" طی این دهه خواهد بود.

انتظار می‌رود تا سال‌های آینده نیز، صنعت گردشگری همچنان رو به رشد باشد. این رشد نه‌تنها به‌دلیل لذت گردشگری، بلکه مهم‌تر از آن به‌دلیل به حداکثر رساندن منافع گردشگری و به تبع آن به‌دلیل افزایش معیارهای زندگی جامعه یا کشور میزبان تحقق می‌یابد، اما اگر اقدامات اصلاحی برای آن صورت نگیرد اثرات محیط زیستی، اجتماعی و فرهنگی منفی برای کشور میزبان به همراه خواهد داشت. گردشگری اقتصادی (اکوتوریسم) و پایدار برای به حداقل رساندن این اثرات راه درازی را طی کرده‌اند تا اطمینان حاصل شود که گردشگری در مسیر حفظ محیط زیست و استفاده پایدار از منابع طبیعی انجام می‌شود، اما از آنجا که پایداری محیط زیست، مؤلفه اصلی راهکارهای گردشگری پایدار است، باید در بطن برنامه‌ریزی، توسعه و مدیریت گردشکری، راه‌ها و روش‌هایی را برای کاهش فقر جوامع ارائه کرد و این امر نیازمند مشارکت عینی جوامع، کمک‌های بیشتر مالی و فنی، توسعه منابع انسانی و ظرفیت‌سازی نهادی در بسیاری از کشورهای در حال توسعه است؛ بنابراین با توجه به اهمیت گردشگری ملی و بین‌المللی در کاهش فقر، نگرش تمرکز بیشتر بر فقرا به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه، اهمیت ویژه‌ای دارد.

تصویب سال 2017 به‌عنوان "سال بین‌المللی گردشگری پایدار، ابزاری برای توسعه" در زمان بسیار مهمی صورت گرفته است؛ یعنی زمانی که جوامع بین‌المللی دستور کار جدیدی برای سال 2030 و اهداف توسعه پایدار ( SDGs ) به تصویب رسانده‌اند. گفتنی است گردشگری در سه بخش از اهداف توسعه پایدار شامل "رشد اقتصادی مداوم، پایدار و همه جانبه اشتغال‌زایی کامل و کارآمد و ایجاد مشاغل معقول جهت همگان"، "تولید و مصرف پایدار" و "حفظ و استفاده پایدار از اقیانوس‌ها، دریاها و منابع دریایی جهت توسعه پایدار" مدنظر قرار گرفته است.

پیش از این، رهبران جهان در کنفرانس توسعه پایدار سازمان ملل اعلام کرده بودند "گردشگری به شرط طراحی و مدیریت درست آن" می‌تواند در تحقق هر سه بعد توسعه پایدار، ایجاد شغل و تجارت مشارکت کند./

ترجمه و تنظیم: شیرین افتخاری و فرح‌روز ایمانی

گروه همکاری‌های بین‌المللی دفتر امور زنان روستایی و عشایری

منابع:

سایت www.sustainabletouism.net

مقاله A New Approach to Sustainable

Tourism Development

Frederico Neto

March 2003