Iranian Agriculture News Agency

حفاظت از تنوع زیستی، ضامن تحقق امنیت غذایی در ایران

سرج ناکوزی - نماینده فائو در جمهوری اسلامی ایران و در سازمان همکاری اقتصادی (اکو)

حفاظت از تنوع زیستی، ضامن تحقق امنیت غذایی در ایران


طی ماه های خرداد و تیر امسال، شاهد برگزاری برنامه های متنوعی با موضوع های مرتبط با محیط زیست در ایران با هدف بالا بردن سطح آگهی ها نسبت به اهمیت مقوله حفاظت از منابع طبیعی بوده ایم. این برنامه ها فرصت مناسبی را برای پرداختن به اهمیت منابع طبیعی چه به صورت انفرادی و چه در قالب اقدامی جمعی فراهم ساخت.

از این رو بنده نیز به نوبه خود در نظر دارم، طی روزهای آتی برخی از دیدگاه هایم را که انعکاس دهنده ی ابعاد مختلف اهمیت حفاظت از محیط زیست به عنوان مسئله ای سرنوشت در زندگی بشر با مخاطبان عزیز مطرح کنم. لذا علاقه مندم نخستین موضوع را با تنوع زیستی آغاز کرده و جایگاه آن را به عنوان عاملی تعیین کننده در تحقق امنیت غذایی تشریح نمایم.

در حال حاضر حدود 70 درصد درآمد کشورهای فقیر دنیا از مناطق روستایی تامین می شود. مناطقی که به طور مستقیم به تنوع زیستی و خدمات اکوسیستمی برای امرار معاش وابسته هستند.

در چنین شرایطی تنوع زیستی نقش قابل ملاحظه ای را در تحقق امنیت غذایی، معیشت پایدار و مقاوم سازی اکوسیستم ها در این جوامع بر عهده دارد. حال آنکه این تنوع در بکارگیری استراتژی های مقابله با تغییرات آب وهوایی و ایجاد سازگاری و نیز تامین تغذیه جایگاه مهمی را در اختیار دارد و با ایجاد اطمینان از پاسخگویی به نیازهای آینده زمینه های مدیریت فرآینده های بیولوژیکی که پیش شرط تحقق تولیدات پایدار کشاورزی هستند، را فراهم می آورد.

زمانی که موضوع امنیت غذایی می رسیم، مهمترین تمرکز بر روندی نرمالی است که به چالش های فرا روی تولید غذا در عین مواجه با تقاضای رو به رشد ناشی از افزایش جمعیت می پردازد. هر چه قدر ملاحظات اساسی در خصوص حفاظت از تنوع زیستی جدی تر گرفته شود امکان اطمینان یافتن از تحقق پایدار امنیت غذایی در بازه ای بلند مدت بیشتر تقویت می شود.

ما باید این واقعیت را بپذیزیم که بسیاری از روش های کنونی تولید محصولات غذایی به شیوه ای پایدار انجام نمی شود. این روش های تولید عملا باعث ایجاد لطمات جبران ناپذیر به محیط زیست، پایین آوردن ارزش غذایی محصولات و افت سلامت غذا می شود که عملا ره آوردی جز کاهش کارکرد های خدمات اکوسیستمی و در نهایت فقدان تنوع زیستی را با خود نخواهد داشت.

چنانچه ما خواهان اقدامات پایدار به منظور کمک به تنوع زیستی کره زمین باشیم، بایستی در راستای تغییر روند کنونی تولیدات کشاورزی گام برداریم. شناسایی آنچه در عمل باید به کار گرفته شود، اتخاذ ملاحظات لازم متناسب با تفاوت های منطقه ای و مقیاس های زراعی در عین پشتبانی از تغییرات گریز ناپذیر خواهد بود. در که ما چگونه با بهره گیری از تنوع به ارتقاء پایداری و امنیت غذایی در برخورد با چالش های دست بیابیم.

طی دهه های آینده، فرآیند تولید محصولات کشاورزی نیازمند تغییر بنیادین به شیوه ای منعطف تر خواهد بود. به گونه ای که با دربرگیری طبعیت کشاورزی چندمنظوره توانایی پاسخگویی به تغییر و ابهامات پیش ور را داشته باشد، زیرا مقاوم سازی و تطابق با تحولات پیش رو از اولیت های اساسی در آینده بشر به شمار می آید.

بر همین اساس به حساب آوردن آثار ناشی از تغییرات آب و هوایی از سوی سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) همواره مورد تاکید قرار گرفته است. به گونه ای که این سازمان بر تغییر الگوی تولید محصولات کشاورزی که منجر به ارتقاء روش هایی با نهاده ی کمتر از طریق نهادینه سازی کشاورزی زیست محیطی و فعالیت های مرتبط با کشاورزی اقلیم هوشمند سعی در متحول ساختن روند کنونی تولید دارد.

در این تلاش تمرکز اصلی بر حفظ سرمایه های بیولوژیک کشور معطوف شده است تا از این طریق زمینه تقویت تولیدات کشاورزی بدون در برداشتن تاثیر مخرب و منفی بر منابع طبیعی و سرمایه های زیست محیطی به ویژه تنوع زیستی و خدمات اکوسیستمی فراهم گردد.

در شرایطی که 80 درصد غذای مصرفی بشر از 5 نوع غله که بیش از 60 درصد انرژی مورد نیاز فعالیت های روزانه انسان را فراهم می کند، تامین می کند دیگر شکی باقی نمی ماند که مدیریت صحیح تنوع زیستی به شیوه ای حفاظت شده و پایدار می تواند از عناصر کلیدی در پاسخ به نیاز روزافزون تقاضای جهانی غذا باشد.

در کشورهایی همچون جمهوری اسلامی ایران که بخش کشاورزی و به ویژه کشاورزی خرد سهم قابل ملاحظه ای از تولیدات ملی را به خود اختصاص می دهد. بکارگیری روش های پایدار در تنوع زیستی کشاورزی می تواند برای کشاورزان خرد بسیار مفید باشد. چراکه آنان در پی بالابردن بهره وری تولید در اراضی محدود و کوچک خود به دلیل تنگناهای موجود در بهره برداری از نهاده ها هستند.

در چنین شرایطی بکارگیری روش های موفق و مثبت که منجر به تشدید پایداری و انعکاس واقعیت های فراروی کشاورزان خرد باشد، از طریق مقاوم سازی آنان بواسطه تدوین چارچوب های سیاسی و اقتصادی تحکیم می یابد.

فائو فعالانه در پی ارتقای مصارف حفاظتی و پایدار از تنوع زیستی در بخش غذا و کشاورزی ایران است. این سازمان درخواست ایجاد مرکز ملی مکانیزم اشتراک گذاری اطلاعات (نیسم) را با هدف تمرکز بر ساماندهی منابع ژنتیک و اطمینان یافتن از حفاظت و پایداری تنوع زیستی منابع گیاهی در کشور را مطرح کرده است.

«نیسم» در واقع نه تنها تامین کننده ابزاری ارزشنمد در اشتراک گذاری اطلاعات و تجارب در خصوص ژنتیک گیاهی است بلکه زمینه ساز تقویت کشاورزی کشور نیز به شمار می آید، به گونه ای که اطمینان می دهد همگام با رشد جمعیت در ایران دسترسی به غذای کافی، ایمن و مغذی که پاسخگوی نیاز آتی کشور کشور باشد، امکان پذیر خواهد شد.

بر این اساس تا آنجایی که به نقش فائو در حفاظت از تنوع زیستی بازمی گردد، این سازمان با در اختیار داشتن تعداد قابل توجهی از ابزارها و روش های مرتبط با این زمینه های اجرای برنامه جهانی تنوع زیستی سال 2011 الی 2020 را فراهم آورده است.

در این رابطه فائو دوشادوش سایر آژانس های سازمان ملل متحد، متعهد به همکاری با دولت جمهوری اسلامی ایران و سایر شرکا با حضور طیف گسترده ای از ذینفعان است، تا از این طریق با هم افزایی اقدامات مشترک زمینه های تحقق مدیریت پایدار تنوع زیستی در بخش غذا و کشاورزی کشور عملا فراهم گردد.

انتهای پیام

دیدگاه تان را بنویسید