بکارگیری زنبور تریکوگراما در کنترل آفات کشاورزی

زنبور تریکوگراما حشره ریز و ظریفی است که حدود 4 - 3 میلی متر طول داشته و متعلق به خانواده ای از زنبور با نام Trichogrammalidac می باشد.

به گزارش خبرگزاری ایانا ؛ این خانواده از زنبورها به طور کلی پارازینولید (انگل) تخم به ویژه پروانه ها می باشند که تعدادی از این پروانه ها جزء آفات مهم و اصلی محصولات کشاورزی هستند و هر ساله کشاورزان و باغداران را وادار به مبارزه علیه آن ها می کند.

این زنبورها به واسطه پنحه پای سه بعدی به راحتی قابل تشخیص بوده و به واسطه این که تخم های پارازیت شده توسط این زنبورها پس از چند روز سیاهرنگ می شوند در شرایط صحرایی به راحتی قابل تشخیص و جمع آوری می باشند.

این زنبورها بسته به حجم تخم میزبان از یک تا چند عدد تخم داخل میزبان قرار می دهند و این تخم ها حدودا پس از 24 ساعت تفریخ شده و لاروهای زنبور از محتویات تخم میزبان تغذیه می کند و پس از چند روز سیاهرنگ می شوند.

در حال حاضر از این زنبور برای کنترل کرم ساقه خوار برنج ، کرم قوزه پنبه ، کرم ساقه خوار اروپایی ، ذرت ، کرم گلوکاه انار و کرم سیب اشاره نمود که نکته مهم در کاربرد رنبورها این است که آن ها به شرایط نامساعد محیط هنگام رهاسازی (همانند بارندگی و دمای بالا) و سمپاشی و یا باد بردگی سم از مزارع مجاور ، بسیار حساس بوده و در چنین شرایطی از بین رفته و نمی توان از رهاسازی انتظار موفقیت داشت.

پرورش و رهاسازی زنبور ترکوگراما نزدیک به صد سال است که در دنیا ذهن حشره شناسان و کشاورزان و باغداران و شرکت های خصوصی را به خود مشغول کرده است. زنبور پارازیتونید جنس Trichogramma خانواده Trichogrammatidae و بالاخانواده Chalcidoidae مهم ترین عامل کنترل آفات به شمار می آید. نسل های زیاد و چند میزبانه بودن سازگای با اقلیم های مختلف و قابلیت پرورش وری میزبان های واسطه از ویژگی های این حشره مفید هستند.

در استان زنجان و در منطقه طارم انار در سطح 1500 هکتار کشت می شود و از آفات مهم و خارنزای انار در منطقه کرم گلوگاه انار است که سالانه این آفت 80 - 20 درصد می تواند به محصول خسارت وارد کند و برای مبارزه با کرم گلوگاه انار به علت نفوذ لارو این آفت بعد از خارج شدن از تخم به داخل میوه شیمیایی ممکن نمی باشد. عدم مبارزه شیمیایی و کنترل زراعی و مکانیکی در این استان درصد کمی از خسارت وارده را می توان کنترل کرد.

در سال های اخیر با خریداری زنبور تریکوگراما از استان های همجوار و با پرورش آن ها در انکتاریوم طارم نتیجه مطلوبی حاصل نشد. به علت شرایط اقلیمی متفاوت و این که زنبور خریداری شده مختص کرم گلوگاه انار نبوده در نتیجه بعد از رهاسازی زنبورهای تکثیریافته کارایی مطلوبی حاصل نشد.

در سال 1390 مدیریت حفظ نباتات استان زنجان برای نخستین بار جمع آوری زنبور ترکوگراما مختص کرم گلوگاه انار همت گماشت و در مهر ماه موفق به جداسازی زنبور تریکوگراما از تخم پارازیته شده کرم گلوگاه انار شد و در حال حاضر زنبورهای جمع آوری شده در آزمایشگاه حفظ نباتات استان تکثیر می یابد.